ما پیوسته در مدرسه آنلاین کتاب هایی را در حوزه های مختلف ادبی و علمی معرفی می کنیم. نظر به اهمیت روش شناسی در پژوهش و کارهای علمی به ویژه برای اهالی علم و پژوهشگران، امروز کتاب «روش شناسی نیوتن» را برای معرفی درنظر گرفته ایم.
کتاب «روش شناسی نیوتن» اثر سعید زیباکلام، یکی از کتاب‌های تخصصی در حوزۀ فلسفه و روش علمی است که دانشگاه امام صادق (ع) آن را در 160 صفحه منتشر کرده است.
در معرفی کتاب آمده است: «کتاب روش‌شناسی نیوتن حاصل پژوهشی تماما روش‌شناسانه در دو اثر پارادایم‌آفرین نیوتن، اصول ریاضی فلسفة طبیعی و نورشناسی، است. با توجه به اهمیت ویژه‌ای که از نیمة دوم قرن بیستم، تاریخ علم و عمل عالمان در گذشته در کاوش‌های علم‌شناختی پیدا می‌کنند، اندیشه و بویژه روش علمی نیوتن با فاصلة بسیار زیادی از سایر طلایه‌داران بزرگ علوم طبیعی، به یکی از بزرگترین کانون‌های پژوهشیِ علم‌شناختی معاصر تبدیل شده است.
این کتاب دارای یک مقدمه و چهار فصل است با عناوین: «روش علمی نیوتن در کتاب اصول ریاضی»، «روش علمی نیوتن در کتاب نورشناسی»، «روش علمی نیوتن در قول و فعل»، و «روش علمی نیوتن را میشناسیم؟». هر فصل دارای یک مقدمه و یک جمع بندی است.
در مقدمه، نویسنده مشخصا به این سوال میپردازد که چرا روش علمی نیوتن را مورد پژوهش قرارداده‌است. در فصل اول، نویسنده به دنبال چیستی روش علمی نیوتن در کتاب اصول ریاضی است و لذا به دو سوال میپردازد: اول اینکه، نیوتن خود دربارة روش علمی‌اش چه گفته است؟ و دوم، نیوتن در عمل چه کرده است؟
فصل دوم معطوف به روش علمی نیوتن در کتاب نورشناسی است. نویسنده در این فصل تغییراتی را که نیوتن در اصول و قواعد روش‌شناختی و هستی‌شناختی‌اش طی ویراست‌های متعدد کتاب نورشناسی ایجاد می‌کند بررسی می‌کند. و همزمان نظرات برخی علم‌شناسان نیوتنی را طرح و نقادی می‌کند.
تمرکز فصل سوم بر سازگاری میان اقوال و اعمال روش‌شناختی نیوتن قرار دارد. به نظر نویسنده، روش‌شناسان و فیلسوفان و مورخان علم یکدهم توجهی را که به روش علمی نیوتن و به فضای تاریخی و فلسفی پژوهش‌های نیوتن بذل کرده‌اند به هیچ یک از سایر دانشمندان طلایه‌دار از قرن هفدهم تا به امروز نکرده‌اند. با این وصف، در کمال شگفتی باید اذعان کرد که هنوز نمی‌توان با قاطعیت و بنحو اجماع‌شده‌ای ادعا کرد که روش علمی بزرگترین دانشمند همه اعصار را میشناسیم. نویسنده برای تبیین این ناتوانی بدین سوال میپردازد: «آیا امکان دارد بخش مهمی از پیچیدگی شناخت قطعی روش علمی نیوتن معلول این است که میان قواعد روش‌شناختی اعلام‌شدة نیوتن با قواعد اعمال‌شدة وی در موارد عدیده‌ای همخوانی و سازگاری چندانی وجود ندارد؟
سوال محوری فصل چهارم اینست: «روش علمی نیوتن ــ همان اصول و قواعد روش‌شناختی‌ـ‌معرفت‌شناختی متحوّل نیوتن که در ویراست‌های مختلف کتاب اصول ریاضی و کتاب نورشناسی، و برخی از مکاتبات علمی خود از سال ۱۶۷۲ تا ۱۷۲۶ ظرف مدت بیش از پنجاه سال طراحی و وضع کرد ــ چیست؟» نویسنده به تناسب سوال دومی را مطرح می‌کند: «آیا پس از گذشت بیش از سیصد سال از انتشار نخستین اثرش در ۱۶۸۷ ، می‌توانیم با اطمینان ادعا کنیم که روش علمی نیوتن را میشناسیم؟».
همه اهل علم مخاطبان این کتاب‌اند.
دکتر سعید زیباکلام بعد از اخذ مهندسی برق و الکترونیک در انگلستان، در مقطع کارشناسی ارشد وارد رشته صلح شناسی (گرایش جامعه شناسی انقلاب) وارد دانشگاه برادفورد شد و همزمان از فعالان انجمن اسلامی دانشجویان بود. وی برای تحصیل در مقطع دکتری به دانشگاه لیدز انگلستان رفت. 4سال بعد به عنوان استاد حوزه های فلسفه سیاست، فلسفه علم و فلسفه پست مدرن، عضو هیات علمی و استادیار فلسفه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دانشگاه امام صادق(ع) شد. از اسفند ۱۳۸۱ وی دانشیار فلسفه در گروه فلسفه دانشگاه تهران و سپس مدیرگروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی امیرکبیر شد. کتاب «چیستی علم» او منبع درسی دانشجویان و کتاب «معرفت شناسی اجتماعی» او کتاب سال شد. همچنین از او کتاب های «طرح و نقد نظریه لیبرال دموکراسی»، «خلاف جریان»،«ساختار انقلاب‌های علمی»، «افسانه‌های آرام‌بخش»، «کتاب سرخ»، «عقل و استدلال و عقلانیت» و… ترجمه و تالیف شده است.
کتاب «روش شناسی نیوتن» را می توانید از طاقچه دریافت کنید.
