شهریه های نجومی و نظارتی که نیست؛ چرا شهریه های سنگین مدارس برای مسئولان مهم نیست؟

داستان ثبت نام دانش آموزان در مدارس غیر انتفاعی و هزینه های سنگینی که برخی از این مدارس از والدین مطالبه می کنند، همه ساله با حواشی قابل تأملی همراه است؛ حواشی بعضاً نگران کننده ای که گویا برای مسئولان آموزش و پرورش چندان مهم نیست.

مدرسه آنلاین- درحالی که به گفته معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، مدارس غیرانتفاعی در زمان ثبت نام صرفا مجاز به اخذ شهریه مصوب هستند، اما تجربه سال های گذشته نشان می دهد که شهریه های برخی از این مدارس چندین برابر عددهای ذکر شده در مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش است.

هر ساله در روزهای پایانی سال تحصیلی، آموزش و پرورش در اطلاعیه ای به مدارس دولتی، آنها را ملزم به عدم دریافت هزینه می کند و ارقامی را هم به عنوان شهریه مدارس غیرانتفاعی اعلام می کند.

با وجود اینکه جدول تعیین محدوده شهریه مدارس غیرانتفاعی در سالجاری منتشر نشده است اما با توجه به سنت هرساله انتظار می رود که شهریه ها با افزایش ۱۵ تا ۳۰ درصدی در سه مقطع تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول و دوم همراه باشد.

مثلا سال گذشته، میزان شهریه ای که به مدارس کشور ابلاغ شد، عبارت بود از مدارس ابتدایی شهر تهران ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، دبیرستان‌های دوره اول متوسطه حداکثر ۱۱ میلیون تومان و برای دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه به غیر از پایه دوازدهم حداکثر ۱۵ میلیون تومان.

البته این ارقام اعلام شده از سوی آموزش و پرورش برای شهریه، فقط با هزینه دریافتی برخی از مدارس غیرانتفاعی کشور همخوانی دارد و در بسیاری از موارد ارقام دریافتی از والدین دانش آموزان، چندین برابر اعداد درج شده در جدول است.

مثلا در یکی از مدارس غیر انتفاعی در غرب تهران که در واقع مجتمعی آموزشی است طی سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در مقطع ابتدایی ۱۸ میلیون تومان، متوسطه اول ۲۱ میلیون تومان و متوسطه دوم ۲۶ میلیون تومان شهریه ‌دریافت شده است.

در واقع شهریه دریافتی از دانش آموزان در این مدرسه دو برابر ارقام اعلام شده از سوی آموزش و پرورش است که این رقم هم فقط مربوط به شهریه می شود و هزینه های دیگری از جمله اردوهای خارجی و داخلی، برنامه های فوق برنامه و … جدا از شهریه دریافت می شود و والدین دانش آموزان مجبور به پرداخت آن هستند.

در این میان، مدارسی هم یافت می شوند که شهریه های بالاتری از دانش آموزان دریافت می کنند و ارقام برخی از آنها به بالای ۸۰ میلیون تومان هم می رسد و این مجتمع آموزشی تنها مشتی از خروار است.

واکنش نهادهای نظارتی به شهریه های بالا

دریافت شهریه های نجومی از سوی مدارس غیرانتفاعی همواره مورد انتقاد کارشناسان و مسوولان حوزه آموزش کشور بوده، اما تاکنون اقدام خاصی برای نظارت بر عملکرد مالی این مدارس انجام نشده است.

البته در سال ۹۸، یکی از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از شهریه های بی حساب و کتاب برخی مدارس غیرانتفاعی ایراد گرفت و از مجلس و به ویژه کمیسیون آموزش و تحقیقات خواست که به موضوع شهریه های نجومی مدارس ورود کنند، همچنین نایب رئیس کمیسیون آموزش مجلس هم تاکید کرد که مجلس باید به طور دقیق بر دریافتی مدارس غیردولتی نظارت ‌کند.

همچنین هر ساله سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش از استقرار تیم‌های نظارتی مشترک با ادارات آموزش و پرورش خبر می‌دهد، مثلا در سال ۹۷ خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه مسئولان وزارت آموزش و پرورش برخی مدارس غیرانتفاعی را تهدید کردند که ناظر مقیم به آنجا خواهند فرستاد، با این وجود همچنان مدارس غیرانتفاعی لاکچری به فعالیت خود ادامه می دهند و نهادهای نظارتی هم واکنشی جدی به این موضوع نشان نمی دهند.

البته جدا از شهریه های گزاف برخی مدارس غیرانتفاعی، بحث هایی هم درباره حقوق معلمان این مدارس وجود دارد، به گفته برخی از کارشناسان آموزشی سود این مدارس فقط به جیب مدیر و هیئت امنا می‌رود و معلمان حقوق چندانی دریافت نمی کنند، براساس گزارشی که عصر ایران در مهر سال گذشته منتشر کرد بسیاری از معلمان مدارس غیرانتفاعی حقوقی کمتر از یک میلیون تومان می گیرند.

ضرورت کنترل جدی بر مدارس غیرانتفاعی

براساس گزارشی که وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ منتشر کرد، حدود یک میلیون و ۶۷۰ هزار دانش آموز در مدارس غیردولتی تحصیل می کنند که رقم بالایی از آن مربوط به مدارس غیرانتفاعی است، یعنی دانش آموزان زیادی در این مدارس مشغول به تحصیل هستند و همین موضوع اهمیت نظارت بر فعالیت و عملکرد مالی غیرانتفاعی ها را نشان می دهد.

به نظر می رسد که آموزش‌ و پرورش قدرت چندانی برای نظارت بر فعالیت این مدارس ندارد و تلاش چند باره مجلس هم برای نظارت بر شهریه های بالای غیرانتفاعی ها راه به جایی نبرده است.

بنابراین پیشنهاد می شود که دولت هر چه سریعتر برنامه ای مدون برای کنترل عملکرد مالی مدارس غیرانتفاعی تدوین شود تا موضوع مربوط به شهریه های نجومی برخی از این مدارس و حقوق پایین پرداختی به معلمان این مدارس حل شود، چون ادامه این روند موجب تشدید نگاه تجاری به آموزش می شود.

منبع: بازتاب