راه‌کارهای کنترل هیجان دوره نوجوانی
بيشتر متخصصان معتقدند كه نوجواني، دوره بحراني براي توسعه و رشد آسيب هاي رواني است و نوجوانی بيش از هر دوره ديگر زماني است كه تحولات شديد و وسيع افراد را از ابعاد جسماني، روان شناختي و جامعه شناختي تحت تاثير قرار مي دهد.
مدرسه آنلاین- دوران نوجواني دوره اي پرتنش است و برجسته ترين مفهوم درباره نوجواني،”طوفان و فشار” است. تغييرات نوجواني با نوسان هاي پر شور عاطفي و آشفتگي هاي هيجاني همراه مي شود. مسئله هيجانات و عواطف، موضوعي قابل توجه در روان شناسي نوجواني است كه از گذشته هاي دور تا كنون مورد بحث و بررسي بوده است. اگر چه بيشتر مردم نوجواني را دوران پر شور و شر مي دانند، اما ديدگاه هاي همه روانشناسان درباره ان نگرش عمومي و يكسان نيست.به اين ترتيب،ابتدا اين سوال مطرح مي شود كه آيا مشكلات هيجاني در دوران نوجواني نسبت به دوره هاي اوليه و بعدي زندگي بيشتر است؟
اكثر نوجوانان از اختلالات روان شناختي قابل تشخيص رنج نمي برند، ولي بيشتر متخصصان معتقدند كه نوجواني، دوره بحراني براي توسعه و رشد آسيب هاي رواني است. احتمالا بيش از هر دوره ديگر نوجواني زماني است كه تحولات شديد و وسيع افراد را از ابعاد جسماني، روان شناختي و جامعه شناختي تحت تاثير قرار مي دهند.
نوجوانان مستعد آسيب هاي رواني هستند، اما اين بدين معنا نيست كه همه آنان به بحران ها و آشفتگي هاي هيجاني مبتلا باشند. موقعيت زندگي و شرايط فرهنگي جامعه در بروز مشكلات هيجاني نقش موثري دارند. هنوز پژوهش جامعي در مورد مشكلات هيجاني نوجواني صورت نگرفته است كه بتوان قضاوت و تحليل مناسبي در اين باره ارائه كرد.
به اعتقاد روان شناسان در مشكلات هيجاني، مشكلات به درون معطوف مي شوند و اين نوع مشكلات به عنوان واكنش هاي دروني معرفي مي شوند.اختلال هاي رفتاري و رفتارهاي ضد اجتماعي برون ريزي مشكلات را نشان مي دهند و مشكلات بيروني شده هستند. اما رفتارهايي مانند افسردگي، خودكشي و اختلالات خوردن و استفاده از مواد مخدر، اغلب مشكلات دروني شده را منعكس مي كنند،به ويژه اگر نوجوانان از اين مواد براي فرار يا اجتناب از موقعيت هاي ناخوشايند استفاده كنند.
به طور كلي سه دسته عوامل خطر زاي خانوادگي، محيطي و فردي، مشكلات هيجاني را به وجود مي آورند. تغييرات نوجواني دگرگوني هاي بهنجار هستند و اگر آشفتگي هايي را داشته باشد نوجوان خود را با آن وفق مي دهد. بعضي از نوجوانان ممكن است در كنار آمدن با تغييرات موفق بوده و مشكلات هيجاني را تجربه كنند شرايط تنش زاي خانواده در بروز مشكلات هيجاني بسيار موثر است.
فشار رواني در مدرسه، محيط كار و روابط با همسالان نيز مي تواند باعث شود نوجوان به ميزان زيادي آشفتگي ها را تجربه كند. بعضي از ويژگي هاي فردي نوجوانان هم موجب بروز فشار رواني مي شوند يا مقدار آن را تشديد مي كنند. مباحث گسترده اي درباره مشكلات هيجاني نوجواني وجود دارد و بايد والدين و مربيان آگاهي هاي لازم در مورد آنها را داشته باشند.مدارس نقش مهمي در توسعه اين آگاهي دارند.
نقش خانواده
ارزيابي شرايط روان شناختي خانواده، كاري دشوار و اقدام براي اصلاح آن، كاري دشوار تر است. به خصوص اگر يكي از والدين دچار اختلالات روان شناختي باشد. احساس خوش بيني يا بدبيني به زندگي به طور معمول از خانواده نشئت مي گيرد و تغيير رويه و نگرش والديني كه به زندگي اميد وار نيستند، به سادگي امكان پذير نيست.با اين همه برای بهبود شرايط خانواده مي توان توصيه كرد:
– احساسات مثبت و منفي در فضاي خانواده مورد ارزيابي قرار بگيرد و مثبت نگري تقويت شود.
– احساسات و رفتار هاي نوجوان از قبيل بدبيني شديد، بي ارزشي، نااميدي، عزت نفس پايين، خود سرزنش گري، كم جراتي، نا آرامي و…مورد توجه منطقي قرار گيرد.
– مشكلات هيجاني نوجوان با استفاده از نگرشي تعاملي به خانواده تحليل و بررسي شود. وقتي همه چيز متوجه نوجوان است و پدر و مادر كنار مي كشند يا نقش خود را خنثي تلقي مي كنند به طور معمول،اتفاق خاصي نمي افتد و بهبودي حاصل نمي شود.
– به نوجوانان راهبردهاي كنار آمدن با فشار رواني آموزش داده شود.
منبع: مهر
