به حس مالکیت کودک احترام بگذارید
بیشتر کودکان نسبت به اسباب‌بازی‌های خود احساس مالکیت دارند و دوست ندارند آن‌ها را در اختیار دیگران قرار دهند. تا جایی که گاهی این موضوع باعث دعوای بین دو کودک می شود.
مدرسه آنلاین- یکی از موضوعات پر اهمیتی که در حوزه رشد ذهنی اجتماعی مطرح می‌شود، حس مالکیت کودکان است. این حس از دو سالگی شروع به رشد کرده و باعث می‌شود کودک نسبت به اشیاء گوناگونی مانند اسباب‌بازی‌هایش که مهم‌ترین داراییش هستند، حساس شده و آن‌ها را تنها متعلق به خود بداند.
احساس مالکیت
شکل گیری توانایی سخاوتمندی در کودک مستلزم آن است که در ابتدا محیطی را فراهم آوریم که در آن کودک به درکی از ” احساس مالکیت” دست یابد بدین منظور در نخستین گام کودک باید برخی اشیاء را متعلق به خود بداند و درک کند که برخی چیزها تنها مال او هستند تا مفهوم ” مال من” در ذهنش شکل گیرد. درک این مفهوم احساس امنیت و استقلال را در کودک افزایش می دهد.
زمانی که این مفهوم در ذهن کودک تثبیت شد او در می یابد که متقابلاً برخی چیزها نیز مال او نیستند و حتی شاید از این موضوع رنجیده شود. اما چون با اطمینان می داند که چیزهایی فقط مال او هستند کم کم می آموزد که بین مفاهیم «مال من» و «مال او» تمایز قایل شود. وقتی این تفکیک را درک کرد در این زمان کودک معنی واقعی مالکیت را می فهمد و احترام به مالکیت را نیز درک می کند و زمانی به معنای سخاوت داشتن می رسد که به حس مالکیت او احترام گذاشته شود و دیگر احساس نکند که دیگران همواره می خواهند با اجبار وسایل او را تصاحب کنند. زیرا این رفتار در ذهن کودک، به صورت یک برخورد خصمانه از سوی شما برداشت می شود و بیشتر به برانگیختن لجبازی در او منجر می شود.
قرض دادن و تعامل کردن
به گفته فارس درباره وسائل متعلق به کودک مثل اسباب‌بازی‌ها در اولین مرحله باید مبنا را بر قرض دادن بگذارید و آن را به کودک آموزش بدهید. وقتی کودک مفهوم مالکیت در قالب «مال من» و «مال او» را بلد باشد، می‌فهمد برخی وسائل متعلق به او هستند و برخی نیستند. پس می‌تواند با امانت دادن وسائل متعلق به خودش برای دقایق یا ساعاتی از وسیله دوستش استفاده کند.
در صورت تثبیت صحیح مفهوم مالکیت در ذهن کودک او با قرض دادن، تعامل کردن با دیگران را هم یاد می‌گیرد. به این ترتیب کودک راحت می‌تواند با همسن و سالان خود بازی کند و نگران از دست رفتن حس مالکیت خود نباشد.
نقش والدین
بسیاری از والدین دعواهای کودکان بر سر اسباب‌بازی‌هایشان را شاهد بوده‌اند؛ گاه کودک نمی‌خواهد اسباب‌بازی خود را به شخص دیگری بدهد و یا اینکه بر سر مدت زمان بازی با یک اسباب‌بازی خاص با کودک دیگر دعوایش می‌شود و گاه کتک‌کاری می‌کند. در این شرایط لازم است والدین وارد ماجرای دو کودک شوند و برخوردی منصفانه داشته‌باشند. واکنش آن‌ها باید به گونه‌ای باشد تا ضمن کمک به تقویت حس دوستی و اشتراک‌گذاری در کودک، لطمه‌ای به حس مالکیت طلبی‌اش وارد نشود و به او احترام گذاشته‌شود. دعوا کردن کودک و یا تنبیه فیزیکی آن هم در حضور کودک دیگر تنها باعث ایجاد تنفر و اختلاف بیشتر در کودک می‌شود.
در ادامه راهکارهایی درباره نحوه برخورد والدین با این موضوع آمده است:
وسایل مشترک با گروه همسالان
برای اینکه کودک حس بخشندگی، همکاری و رعایت نوبت در شرایط گوناگون را درک کند، می توان از بازی های گروهی کمک گرفت.
در این قبیل بازی های گروهی معمولا کودکان برای رسیدن به یک هدف مشترک با هم همکاری می کنند که موجب بهتر شدن روابط اجتماعی در آن ها می شود.
عدم تنبیه کودک در برابر رفتارهای اشتباه
توبیخ کردن کودکان آثار و نتایج بسیار مخربی بر روحیات و خلقیات او وارد می کند. شاید گمان کنید که با تنبیه کردن می توانید مانع بروز رفتارهای نامطلوب در کودک شوید. زمانی که کودک را برای امری تنبیه می کنید، ممکن است او حتی علت این تنبیه شدن را هم متوجه نشود و در دفعات بعدی با لجبازی بیشتر آن را ادامه دهد. در نتیجه بهترین برخورد با رفتارهای نامطلوب کودک، آموزش صحیح مفاهیم درست و غلط به او است.
هنگام دعوای دو کودک با آرامش با آن‌ها صحبت کنید
با مشاهده دعوای کودکتان با کودک دیگر پیش از هر چیز سعی کنید آرام باشید. سپس علت و موضوع دعوا را از هر دو کودک بپرسید و نظر آن‌ها را جویا شوید. از آن‌ها بپرسید که کدامشان در ابتدا مشغول بازی با اسباب‌بازی بوده و به چه مدت بازی کرده‌است. سپس کودکی که حس مالکیت طلبی دارد را از احساسات کودک دیگر باخبر سازید. برای مثال از او بپرسید “می‌دانی حال که اسباب‌بازی‌ات را به برادرت نداده‌ای چه احساسی دارد؟ فکر نمی‌کنی او ناراحت و دلگیر است؟” با این کار کودک متوجه احساس ناراحتی که در کودک دیگر ایجاد کرده می‌شود.
با لحن ملایم و محبت‌آمیز از او بخواهید برای مدتی اجازه دهد تا کودک مقابل هم با اسباب‌بازی‌اش مشغول شود. از فریاد زدن و تهدید کردن کودکان و به کار بردن جملاتی مانند “اگر نمی‌توانید با هم بازی کنید اسباب‌بازی‌ات را می‌گیرم و دیگر بهت نمی‌دهم” بپرهیزید. همچنین اسباب‌بازی کودک را از او نگیرید؛ این کار حس مالکیت کودکان را خدشه‌دار کرده و به احساساتشان ضربه می‌زند.
برخورد با کودکی که به زور اسباب‌بازی را از کودک دیگر می‌گیرد
ابتدا روش ذکر شده را به کار ببرید و بعد توجه کودکان را به این موضوع جلب کنید که برای بازی کردن با یکدیگر و اشتراک‌گذاری اسباب‌بازی‌ها چه راهکارهای مختلفی وجود دارد. لازم است جهت تقویت روحیه دوستی و همچنین حل چالش‌های بین کودکان از روشی جذاب برای آن‌ها استفاده کنید. مثلا از کودکان بپرسید “به نظرتان برای این که هر دوی شما بتوانید از این اسباب‌بازی استفاده کنید چه کار می‌توانیم بکنیم؟”
با این کار کودکان را تشویق کنید تا برای بازی کردن با یکدیگر و استفاده‌ی مشترک از یک اسباب‌بازی، برنامه‌ریزی کنند. شما هم در طرح‌ریزی این برنامه به آن‌ها کمک کنید. برای مثال به آن‌ها پیشنهاد دهید برای بازی کردن با ماشین اسباب‌بازی یک نفر راننده شود و دیگری در کنار راننده به او در مورد موانع و ماشین‌های دیگر هشدار دهد و با بلندگو اعلام کند.
