ضرب المثل هایی با کلید واژۀ «روزه و ماه رمضان»

ضرب المثل ها بخشی از شناسنامۀ یک ملت هستند و در همۀ کشورها و زبان ها رواج دارند. امروزه به دلیل کاهش مطالعه و افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی از ضرب المثل ها کمتر استفاده می شود. ضرب المثل ها در باروری زبان نیز سهم مهمی دارند و فراموشی آنها زبان را لاغر و لاغرتر می کند.

ما در مدرسه آنلاین_ بر آن هستیم که ضرب المثل ها و داستان و ریشۀ آنها را بیاوریم تا هم یادآوری باشد و هم استفاده از آنها رواج بیشتری بگیرد.

امروز معنای ضرب المثل هایی را با هم می خوانیم که کلید واژۀ آنها «روزه و ماه رمضان» است.

ضرب المثل همیشه شعبون، یک بار هم رمضون
این مثل به معنی این است که همیشه به دلخواه و به حرف تو یا شما یک مرتبه هم حرف من یا ما. این ضرب‌المثل به عنوان تعریض به کسی گفته می‌شود که بار زحمتِ کار را بر دوش دوست خود می‌افکند و خویشتن زیر بار زحمت نمی‌رود. وقتی کارهای دشوار همیشه به یک شخص رجوع شود گویند.

ضرب المثل روزه خوردنش را دیده ایم نماز خواندنش را ندیده‌ایم
این ضرب‌المثل را به شوخی و مزاح به کسی که در انجام عبادتش کوتاهی می‌کند گویند.

ضرب المثل آدم نباید روزه شک دار بگیرد (روزۀ شک دار)
کار مشکوک کردن، هنگامی که در انجام دادن کاری احتمال زیان و خسران باشد. کاری را که احتمال زیان و خسران در آن است نباید مرتکب شد. چرا در شک و تردید باشیم؟

ضرب المثل چون گوش روزه دار بر الله اکبر است
مراد، در انتظار اذان افطار بودن است. آدم منتظر، تمام فکر و توجهش پیش کسی یا خبری است که انتظارش را می‌کشد. این مثل برگرفته از شعر سعدی است که:
بازآ که در فراق تو چشم امیدوار
چون گوش روزه دار بر الله اکبر است

ضرب‌المثل عروس بی جهاز، روزه بی نماز، قورمه بی پیاز ‏
‏ این ضرب‌المثل کنایه به چیزی ناقص و کاری ناتمام است. روزه که از نیایش‌های واجب مسلمانان است، بی نماز (که نیایش اصلی و هر روزه است) عبادتی نارسا و ناقص است؛ همچنین عروس در آیین گذشته مردم ایران بدون داشتن جهاز مطلوب نبوده است، و قورمه هم غذایی است که بی پیاز مزه ندارد.
سعدی شیرین سخن این زبانزد را به نظم اینگونه گفته است:
چه سودی دهد روزه بی نماز چه مزه دهد قرمه بی‌پیاز

منبع: جدولیاب