داستان‌ها می‌توانند تاریخ باستان را برای کودکان زنده نگه دارند

   همانند بازدید از اماکن باستانی و موزه ها، خواندن داستان های کهن نیز می توانند در روایت تاریخ نقش مهمی را ایفا کنند. ادبیات داستانی برای کودکان، بهترین منبع برای معرفی تاریخ و فرهنگ کشور عزیزمان است.

مدرسه آنلاین- به کمک داستان های کهن کودکانه به راحتی می توان تاریخ و مفاهیم پندآموز را برای کودکان زنده کرد. اما کدام داستان های کهن بهتر هستند؟ همراه ما باشید تا با هم به این پرسش، پاسخ دهیم.

داستان های کلیله و دمنه

کلیله و دمنه کتابی است که در زمان ساسانیان، به زبان پارسی میانه ترجمه شد. این کتاب پر از حکایت های گوناگون و پندآمیز برای کودکان است که بیشتر این حکایت ها از زبان حیوانات نقل می شوند. نام کتاب نیز از نام دو شغال به نام های “کلیله” و “دمنه” گرفته شده است که در حکایت های آن حضور دارند.

در قرن ششم هجری، یکی از دبیران درباز غزنوی، به نام نصرالله منشی، کلیله و دمنه را به فارسی ترجمه کرد. ترجمه نصرالله ترجمه ای آزاد است به این معنی که او هر جا لازم دانشته، ابیات و امثال بسیاری را از خود و بر حسب نیاز در آن آورده است. در ترجمه سریانی کلیل و دمنه که از روی متن پهوی صورت گرفته شده است، کلیله و دمنه 10 باب به شرح زیر دارد:

• باب شیر و گاو
• باب کبوتر طوق دار
• باب بوزینه و سنگ پشت
• باب بی تدبیری
• باب موش و گربه
• باب بوم و زاغ
• باب شاه و پنزوه
• باب تورگ (شغال)
• باب بلاد و برهمنان
• باب شاه موشان و وزیرانش

روایت و شهرت کلیه و دمنه در شاهنامه فارسی هم به چشم می خورد. بنابر شاهنامه، در زمان پادشاهی انوشیروان، برزوی هت یافتن دارویی ه مردگان را زنده می کرد، به هندوستان رفت اما موفق به پیدا کردن آن نشد. برزوی در هندوستان کتابی ارزشمند در دربار شاه هند یافت؛ که شاه هندوستان تنها اجازه خواندن را به او داد.

برزوی آن را به خاطر سپرد و به مرور آن را جداگانه با نامه به دربار انوشیروان فرستاد که توسط بوذرجمهر جمع آوری شد. برزوی از انوشیروان خواست که نام و زحماتی را که وی کشیده بود را در ابتدای کتاب بیاورد. شاهنامه فردوسی سرگذشت کلیله و دمنه را پس از به پهلوی درآمدن آن به وسیله برزوی چنین شر می دهد:

نبیسنده از کِلک چون خامه کرد ز برزوی یک در سرنامه کرد

نبشتند بر نامه‌ی خسروی                         نبود آن زمان خط جز از پهلوی

…                          …

کلیله به تازی شد از پهلوی                      برین‌سان که اکنون همی‌بشنوی

به تازی همی‌بود تا گاه نصر                     بدآنگه که شد در جهان شاه نصر

گرانمایه بوالفضل دستور اوی                        که اندر سخن بود گنجور اوی

بفرمود تا پارسی و دری                            نبشتند و کوتاه شد داوری

وزآن پس چو پیوسته رای آمدش               به دانش خرد رهنمای آمدش

همی‌خواست تا آشکار و نهان                     از و یادگاری بود درجهان

گزارنده را پیش بنشاندند                          همه نامه بر رودکی خواندند

بپیوست گویا پراگنده را                            بِسُفت اینچنین در آگنده را

بازگردانی حکایت های این کتاب نفیس جهانی، به زبان کودکانه و انتقال مفاهیم پندآموز  اخلاقی آن به کودکان، نکاتی جذاب و شنیدنی را برای آن ها به ارمغان می آورد و می تواند به والدین عزیز در مسیر رشد و تربیت کودک، کمک شایانی بکند.

داستان های مثنوی معنوی مناسب کودکان

مولانا شاعر بزرگ فارسی است که خواندن و دانستن آثار او به کمک فضائل اخلاقی همگان خواهد آمد. مثنوی معنوی از 26000 بیت و 6 دفتر تشکیل شده است. در این کتاب 424 داستان پی در پی به شیوه تمثیل آورده شده است که سختی های انسان در راه رسیدن به خدا را بیان می کند. ترتیب قرار گرفتن حکایت های گوناگون در مثنوی ظاهرا نظم خاصی ندارد؛ اما شخصیت های اصلی حکایت ها، مشتمل بر پیامبران، پادشاهان، چوپانان، بردگان و حیوانات می باشند. حکایاتی که مولانا در مثنوی معنوی آورده است، از منابع مختلف قدیمی تر آمده اند. برخی از حکایات عینا در مثنوی های دیگر موجود هستند؛ اما برخی دیگر همچون پادشاه و خانه کمپیر، محمود و ایاز، خلیفه و لیلی، استر و استر، گنج نامه و چندی دیگر فقط استخراج شده اند.

آخرین داستان مثنوی معنوی، به نام شاهزادگان و دژ هوش ربا با فوت مولونا ناتمام ماند. دفتر ششم به همین علت ناتمام مانده و در مثنوی زیبایی که فرزندش سروده است، از مرگ پدر و ناتمام ماندن دفتر ششم، گله مند است. مولوی در مثنوی بر همگان ثابت کرد که در استفاده از اتفاقات روزمره برای توضیح دیدگاه های عرفانی اش تبحری شگرف داشته است.

بازگردانی داستان های زیبای مثنوی معنوی به زبان شیرین کودکانه، می تواند مفاهیم عرفانی و خداشناسی و خود شناسی را به کودکان بیاموزد. پند های اخلاقی و موعظه های مستتر در داستان های مولانا برای کودکان آموزنده و جذاب هستند و می توانند کودکان عزیزمان را با آثار این شاعر بزرگ و پرافتخار آشنا کنند.

روایت گلستان و بوستان سعدی برای کودکان

بوستان نخستین اثر سعدی است که منظوم است؛ سعدی بوستان را در سفر سروده و در بازگشت به شیراز به دوستانش هدیه کرد. بوستان از نظر محتوایی، به اخلاقیات، تربیت، سیاست و اجتاع پرداخته است. بوستن سعدی 10 باب دارد که هر باب به موضوعی خاص پرداخته است. باب های بوستان به شرح زیر است:

• عدل
• احسان
• عشق
• تواضع
• رضا
• قناعت
• تربیت
• شکر
• توبه
• مناجات

سعدی باب های خود را در دیباچه بوستان اینگونه توصف کرده است:

یکی باب عدل است و تدبیر و رای                             نگهبانی خلق و ترس خدای

دوم باب احسان نهادم اساس                     که منعم کند فضل حق را سپاس

سوم باب عشق است و مستی و شور                          نه عشقی که بندند بر خود بزور

چهارم تواضع، رضا پنجمین                       ششم ذکر مرد قناعت گزین

به هفتم در از عالم تربیت                         به هشتم در از شکر بر عافیت

نهم باب توبه است و راه صواب                   دهم در مناجات و ختم کتاب

به باور بسیاری، گلستان سعدی تاثیرگذارترین کتاب نثر در ادبیات فارسی است که در یک دیباچه (مقدمه) و 8 باب به نثر مسجع نگاشته شده است. بیشتر نثر های گلستان، کوتاه و به شیوه داستان ها و مملو از پندهای اخلاقی است.

بازگردانی محتوای گلستان و بوستان سعدی به زبان کودکانه، به گونه ای برای کودکان جذاب و قابل فهم باشد، می تواند پند های زیادی را به آن ها بیاموزد. اگر شما هم جزء والدینی هستید که دوست دارید فرزندتان با مفاهیم کهن و نفیس ادبیافارسی و تریخ غنی ایران عزیز، آشنا شود؛ می توانید از داستان های کهنی که برای کودکان بازنویسی شده اند، استفاده کنید.

در این راه وولک به کمک شما آمده است و با بازگردانی داستان های کهن به قلمی شیوا و روایت آن برای کودکان عزیز، در جهت آشنا کردن کودکان با ادبیات نفیس فارسی و زنده نگاه داشتن آثار مفتخر ادبیات گام برداشته است. وولک قصه های کهن از کتاب های یاد شده را به صورت یک قصه کودکانه کوتاه برای شما عزیزان آماده کرده است که می توانید این داستان های زیبا را در دو فرمت متنی و صوتی در وبسایت وولک به نشانی اینترنتی https://www.voolak.vom مشاهده نمایید.