حق عائله مندی چیست؟

در جزئیات حقوق پرداخت‌شده به هر فرد شاغل، عناوین مختلفی وجود دارد و پرداختی‌های متنوعی به هر عنوان تعلق می‌گیرد. حق عائله مندی یا حق اولاد، یکی از این عناوین است که در این مطلب می‌خواهیم به بررسی کامل آن بپردازیم. البته برای پرداخت این وجه، شرایط و قوانین مختلفی وجود دارد که در این‌جا به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

مدرسه آنلاین- تأمین هزینه‌های زندگی روز به روز سخت‌تر می‌شود و قوانین مختلفی برای حمایت از کارگران تصویب شده تا این پروسه را کمی آسان‌تر کنند. حق اولاد یا حق عائله مندی نیز یکی از این قوانین تصویب شده است که برای تأمین هزینه فرزندان در نظر گرفته می‌شود. این قانون بر اساس ماده ۸۶ و ۸۷ قانون تأمین اجتماعی بوده و چندین شرط مختلف برای پرداخت آن وجود دارد.

حق عائله مندی یا همان حق اولاد به فرزندان دختر تا زمان ازدواج پرداخت می‌شود و اگر پس از ازدواج طلاق گرفته و دوباره تحت تکفل پدر باشد، از تاریخ طلاق دوباره به آن فرزند تعلق خواهد گرفت. برای پرداخت این مبلغ چند شرط کلی وجود دارد که در بخش بعدی به‌صورت دقیق به بررسی همه زوایای آن خواهیم پرداخت.

قوانین و شرایط حق اولاد (حق عائله مندی)

برای پرداخت این مبلغ، چندین شرط مختلف باید به‌صورت هم‌زمان وجود داشته باشد؛ هرچند در سال ۹۲ و در راستای سیاست افزایش جمعیت، یکی از این بخش‌ها تغییر یافته است.

تا پیش از سال ۹۲ تنها به دو فرزند حق عائله مندی یا حق اولاد تعلق می‌گرفت، اما از تاریخ ۱۳۹۲/۴/۲۹، با توجه به سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت، محدودیت تعداد فرزندان از میان برداشته شد و تمام فرزندان واجد شرایط، از حق اولاد بهره‌مند خواهند شد. شرایط دریافت این مبلغ شامل موارد زیر است:

۱. سن فرزندان

حق عائله مندی یا حق اولاد تنها به کودکان زیر ۱۸ سال تعلق می‌گیرد. البته اگر فرزندان در حال تحصیل باشند، تا زمان فارغ‌التحصیلی این مبلغ به آن‌ها اختصاص خواهد داشت. شرایط دیگر برای پرداخت حق اولاد به فرزندان بالای ۱۸ سال، داشتن شرایط خاص پزشکی است. اگر فرزندان به دلیل داشتن شرایط خاص پزشکی، قدرت انجام کار و فعالیت اقتصادی نداشته باشند، این مبلغ صرف نظر از سن آن‌ها، به کارگر پرداخت می‌شود.

۲. سابقه بیمه

یکی از مهم‌ترین شروط پرداخت این مبلغ، سابقه بیمه فرد است. بیمه شده باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه بیمه داشته باشد و تنها پس از این مدت زمان، مبلغ عائله مندی به فرد پرداخت خواهد شد. نکته مهم این است که این زمان بیمه تنها باید در همان موقعیت شغلی باشد، یعنی اگر فردی به مدت دو سال در یک کارگاه مشغول به کار باشد، اما به هر دلیلی از آن‌جا خارج‌شده و به کارگاه دیگری برود، سابقه بیمه او صفر می‌شود و باید ۷۲۰ روز در کارگاه جدید حضور داشته باشد تا پس از آن حق اولاد برای او در نظر بگیرند.

۳. تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی

همه افراد شاغل در جامعه تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی نیستند و صندوق‌های مختلفی مثل نیروهای مسلح نیز وجود دارد. تنها کسانی که در کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و شرکت‌های بخش خصوصی مشغول به کار هستند و از نظر نظام استخدامی تحت پوشش قانون کار قرار می‌گیرند، جزو بیمه‌شدگان صندوق تأمین اجتماعی بوده و حق اولاد به آن‌ها تعلق می‌گیرد. افرادی که تحت پوشش سایر صندوق‌های تعریف شده هستند، حق اولاد یا عائله مندی را با شرایط متفاوتی دریافت خواهند کرد.

افراد تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی در مقابل دریافت یک مبلغ مشخص تحت عنوان مزد و به دستور فردی که کارفرما نامیده می‌شود، در جایی مشغول به کار هستند و باید بیمه شوند. کارفرما موظف است که حق بیمه آن‌ها را به سازمان تا‌ٔمین اجتماعی پرداخته و سایر حقوق مشخص‌شده در قانون کار را نیز به کارگران و کارکنان خود ارائه دهد.

این موارد مهم‌ترین قوانین و شرایط پرداخت حق عائله مندی یا همان حق اولاد است. یکی از موارد مهم که باید به آن اشاره شود این موضوع است که اگر زن و مرد هر دو در یک کارگاه مشغول به کار باشند و در صورت داشتن شرایط مورد نظر، مثل سابقه بیمه و سن فرزندان، هر کدام به تنهایی محق دریافت این مبلغ هستند و کارفرما باید این مبلغ را به هردوی آن‌ها بپردازد.

با وجود همه این موارد یک سوال مهم دیگر نیز پیش می‌آید، مبلغ پرداختی تحت این عنوان به‌ازای هر فرزند چقدر است؟

محاسبه میزان حق اولاد (حق عائله مندی)

در محاسبه میزان حق عائله مندی یا حق اولاد، کمترین دستمزد روزانه یک کارگر را برای ۳ روز محاسبه کرده و به ازای هر فرزند پرداخت می‌کنند. برای مثال در سال ۹۹ کمترین میزان دستمزد یک کارگر ۵۸ هزارتومان بود. این مبلغ در عدد ۳ ضرب شده و برای هر فرزند مبلغی معادل ۱۸۳ هزار تومان پرداخت می‌شد. محاسبه این مبلغ به‌صورت کلی مشابه حالت زیر است:

• حق اولاد برای یک فرزند: حداقل دستمزد روزانه کارگر ×  ۳
• حق اولاد برای دو یا چند فرزند: حداقل دستمزد روزانه کارگر × ۳ × تعداد فرزندان

در سال ۱۴۰۰ و با توجه به اعلامیه وزارت تعاون، کار و رفاه، مبلغ تعیین شده برای هر فرزند، حدودا ۲۶۵ هزار تومان است. این مبلغ برای دو فرزند ۵۳۰ هزار تومان خواهد بود.

جمع‌بندی نهایی

پرداخت حق عائله مندی یا حق اولاد از وظایف کارفرما است و کارگران می‌توانند در صورت داشتن شرایط لازم از آن بهره‌مند شوند. در برخی مواقع کارفرما از پرداخت این مبلغ امتناع می‌کند که کارگر یا کارگران می‌توانند برای دریافت آن شکایت رسمی خود را در سازمان کار ثبت کنند.

اشکالات مختلفی نیز از سوی کارگران نسبت به شرایط پرداختی این مبلغ عنوان می‌شود. صفر شدن سابقه بیمه کارگران پس از تغییر شغل، یکی از مهم‌ترین اشکالات مربوط به پرداخت حق عائله مندی است. برخی از کارگران در دوره ۳۰ ساله کاری خود، ممکن است بیش از ۱۰ بار محل کار خود را به دلایل مختلف تغییر دهند و این مسئله دریافت حق عائله مندی را با اشکالات مختلفی مواجه می‌کند. حق اولاد به‌صورت اختصاصی برای فرزند یا فرزندان بوده و به همسر کارگران تعلق نمی‌گیرد. تا سال ۹۲ پرداختی این عنوان تنها برای دو فرزند بوده و خوشبختانه در سال‌های اخیر قانون تنها دو فرزند لغو شده و به تمام فرزندان فرد شاغل تعلق می‌گیرد.

گفتنی است، در بهمن ماه سال 1400 خبر رسید که بر اساس مصوبه جدید دولت حق عائله مندی در سال آینده دو برابر خواهد شد و همین مسئله سبب شده تا این موضوع نیز به یکی از ترندهای مهم تبدیل شود.

در همین رابطه  در رسانه ها آمده است: بر اساس مصوبه امروز کمیسیون تلیفق بودجه، حق عائله‌مندی برای کارکنان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۱ دو برابر شد.

منبع: کاربوم