جشن سده یکی از جشن‌های زمستانی ایرانی است که از دوران باستان به یادگار مانده است.
مدرسه آنلاین- جشن در دهمین روز بهمن‌ماه برگزار می‌شود. همانند دیگر جشن‌های اصیل ایرانی، آتش، هسته اصلی برگزاری جشن سده به شمار می‌رود. جشن سده در بسیاری از شهرهای ایران به ویژه شهرهای زرتشتی‌نشین برگزار می‌شود. جشن سده به همراه نوروز و شب یلدا سه جشن بزرگ ایرانی را تشکیل می‌دهند.
نامگذاری
این اسم را به عدد صد 100 نسبت می‌دهند. در قدیم شروع زمستان را 1 آبان می‌دانستند و تا روز برگزاری جشن سده که 10 بهمن است، صد روز از زمستان را پشت سر گذاشته‌ایم و بعد از جشن سده 50 روز و 50 شب تا جشن نوروز و آمدن بهار داریم.
برخی از باستان‌شناسان و همین‌طور فردوسی این جشن را به هوشنگ‌شاه، نسبت می‌دهند. می‌گویند هوشنگ شاه روزی سنگی را به طرف ماری پرتاب کرده است و سنگ پس از برخورد با سنگ دیگری جرقه زده است و آتش زبانه کشیده. می‌گویند در این روز، روش کنترل آتش را هوشنگ‌شاه کشف کرده است و این روز که 10 بهمن است را جشن می‌گیرند.
آیین‌های جشن سده
در دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با افروختن هیزمی که مردمان، از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، جشن سده آغاز می‌شود. در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دست جمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار میشده است. مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت میکنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. زرتشتیان تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، کرمان و روستاها، اهواز، شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا با گردآمدن در یک نقطه از شهر یا روستا در کنار هم آتشی بسیار بزرگ می‌افروزند و به نیایش خوانی و سرودخوانی و پایکوبی می‌پردازند.
جشن سده در کدام شهرهای ایران برگزار می شود؟
شیوه اجرا و برپایی جشن سده به این صورت است که همه مردم شهر یا روستا دور هم جمع می‌شوند و با ایجاد آتشی بزرگ در کنار هم و با همکاری هم، به جشن و گرامی‌داشت این روز مشغول می‌شوند. هنوز هم در مناطق مختلف ایران از جمله: تهران، کرج، یزد، میبد، کرمان، اردکان، اهواز، شیراز، اصفهان و حتی در نقاطی از اروپا، آمریکا و استرالیا هم ایرانیان دور هم جمع می‌شوند و با درست کردن آتشی بزرگ به نیایش می‌پردازند و سرودهایی می‌خوانند و پایکوبی میکنند. از میان شهرهای مختلف در کرمان، برگزاری جشن سده از رونق زیادی برخوردار است و در آن همه مردم از ادیان مختلف شیعه و سنی، زرتشتی و مسیحی و… در کنار هم به برپایی جشن سده کمک میکنند. البته شهر یزد هم کرمانی‌ها از سایر نقاط ایران بیشتر به جشن سده اهمیت می‌دهند و هنوز هم بعد از پایان جشن، بعضی از کشاورزان از خاکستر آتشی که برپا شده بوده، روی مزارع خود می‌پاشند و معتقد هستند که این کار باعث رونق محصولات‌شان خواهد شد. در قدیم، اسب‌سواری و هنرنمایی با اسب در کنار آتش و پریدن از روی آن هم رواج داشته است و همه به ویژه جوانان و نوجوانان تا نیمه‌های شب در کنار آتش به شب‌زنده‌داری و جشن می‌پرداخته‌اند.
