علائم و درمان اسهال و استفراغ کودکان در تابستان

با آمدن فصل تابستان اسهال و استفراغ به خصوص در کودکان شیوع پیدا می کند. این عارضه می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی ازجمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی‌های غذایی، مسمومیت غذایی و حتی مصرف دارو نیز باشد. 

مدرسه آنلاین- اسهال و استفراغ در فصل تابستان به خصوص در بین کودکان افزایش پیدا می کند و این امر موجب نگرانی والدین می شود. مدرسه آنلاین در این بخش به اسهال و استفراغ در کودکان، علت‌ها، علائم و درمان آن پرداخته است.

دلایل اسهال و استفراغ در کودکان

اسهال و استفراغ جزو شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی کودکان در فصل گرما محسوب می‌شود. علاوه‌براین کودکان در مقابله با ورود انواع ویروس‌ها نیز ممکن است علامت اسهال در کودکان و استفراغ را بروز بدهند.

مهم‌ترین موضوعی که در این میان بسیار حائز اهمیت بوده این است که طی اسهال و استفراغ کودکان حجم آب زیادی از بدن کودک دفع می‌شود. توجه به جایگزین کردن این حجم از دست رفته نخستین اقدام درمانی است.

به‌همین‌منظور می‌توان محلول خوراکی ORS را هر چند دقیقه یکبار به کودک خوراند. این محلول علاوه بر تامین آب مورد نیاز کودک می‌تواند الکترولیت‌های از دست رفته را نیز جایگزین کند.

انواع اسهال

دکتر «جبارعلی صفایی» فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان در این باره گفت: بسته به مدت زمان طول کشیدن علایم، اسهال انواعی دارد که شامل حاد، پایدار و مزمن است و بیشتر آنها حاد هستند و معمولا چند روز طول می‌کشند که در موارد معمول (غیر مسافرتی) اکثرا علت ویروسی دارند و نیاز به درمان ضد ویروسی و یا آنتی بیوتیک ندارند.

وی با بیان اینکه در این نوع از اسهال‌ها فقط باید مایع و الکترولیت از دست رفته طی پروسه اسهال جایگزین و جبران شود، گفت: در این مورد باید رژیم خاصی برای کنترل اسهال رعایت شود که برخی از موارد آن شامل مصرف مایعات، او آر اس، ماست، دوغ، آبمیوه طبیعی (شکر اضافه نشود) و نیز اجتناب از مصرف شیرینی جات از جمله آب قند، نبات داغ، نوشابه و آبمیوه صنعتی است.

اسهال و استفراغ در کودکان به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد که ازجمله مهم‌ترین این عوامل به‌صورت فهرست موارد زیر هستند:

– عفونت؛ اسهال و استفراغ نوزادان و کودکان می‌تواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و انگلی باشد.
– مسمومیت غذایی؛ خوردن غذای آلوده و تاریخ‌مصرف گذشته باعث اسهال و استفراغ کودکان خواهد شد.
– آلرژی؛ آلرژی غذایی می‌تواند منجر به استفراغ و اسهال شود. غذاهای آلرژی‌زای رایج عبارت‌اند از شیر، تخم‌مرغ، بادام‌زمینی و مواد غذایی از این دست.
– واکنش به دارو:؛برخی داروها می‌توانند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شوند.
– گاستروانتریت:؛گاستروانتریت در اصلاح پزشکی به معنی التهاب معده و روده است که می‌تواند باعث اسهال و استفراغ شود.
– انسداد روده؛ انسداد روده نیز می‌تواند منجر به اسهال و استفراغ شود که این مورد در نوزادان و کودکان شیرخوار بسیار رایج است.

علائم اسهال و استفراغ در کودکان 

علائم اسهال و استفراغ در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

-مدفوع مکرر و آبکی
-حالت تهوع
-درد و صدای شکم
-تب
-از دست دادن اشتها
-ضعف
کاهش وزن
-تحریک‌پذیری
-سردرد
-سرگیجه

درمان و داروهای مناسب برای استفراغ و اسهال در کودکان

درمان‌های خانگی برای اسهال و استفراغ بسیار مفید هستند که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– برای جلوگیری از کم‌آبی، کودک باید مایعات فراوانی مانند آب، آبمیوه و غذاهای آبکی مانند سوپ را مصرف کند.
– برای جلوگیری از تهوع و استفراغ بیشتر، وعده‌های غذایی کوچک و مکرر از غذاهای ملایم مانند موز، برنج، سیب و غیره مفید هستند.
– در این‌گونه موارد باید از مصرف غذاهای پرچرب و قندی که می‌توانند اسهال را بدتر کنند، خودداری شود.
– مصرف پروبیوتیک‎هایی مانند ماست به کودک کمک می‌کند تا باکتری‌های سالم را به سیستم گوارش بازگرداند.

مصرف دارو برای اسهال و استفراغ در نوزادان و کودکان ممکن است با توجه به نسخه پزشک و یا بدون نسخه پزشک باشد. البته برای کاهش ریسک همیشه استفاده از نسخه پزشک بهتر است. به‌صورت کلی داروهایی که ممکن است پزشک برای این عارضه تجویز کند و اقداماتی که باید برای کودک در این رابطه انجام شود به‌صورت زیر هستند.

– از داروهای ضد اسهال مانند لوپرامید برای کاهش دفعات و شدت اسهال استفاده شود.
– برای کاهش استفراغ به کودک خود داروهای ضد تهوع مانند اندانسترون بدهید.
– برای کمک به کاهش علائم اسهال و استفراغ در کودک، مصرف بیسموت ساب سالیسیلات نیز مفید است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در سن زیر ۲ سال و بخصوص زیر ۶ ماه، در صورت بی‌حالی، شیرنخوردن، تب بالا، مشاهده خون در مدفوع، استفراغ نگران کننده و حتما باید حتما به پزشک مراجعه شود.

هم چنین در صورت مشاهده نشانه‌های کمبود مایع در کودک شامل خشکی دهان، کم شدن ادرار، کم شدن اشک، چروکیدگی پوست بخصوص در ناحیه شکم، گودافتادگی چشم‌ها، بیقراری، کاهش اشتها بخصوص عدم احساس تشنگی فورا نیز به پزشک مراجعه شود.