آغاز هفته با فال حافظ؛ کنون که بر کفِ گل جامِ باده صاف است
همۀ ما ایرانیان همواره در طول تاریخ به ادبیات و به‌خصوص شعر علاقه‌مند بوده‌ایم و البته بسیاری از ما خود اهل ذوقیم و دستی بر آتش شعر و ادبیات داریم. شعر همیشه بر نثر پیشی داشته و اقبال عمومی به آن بیشتر بوده است. در این میان حافظ برای ما جایگاه ویژه‌تری دارد.
مدرسه آنلاین– ما در اینجا قصد کرده‌ایم هر از گاهی تفألی به خواجۀ شیراز بزنیم و غزلی را که حافظ برایمان انتخاب کرده به دیدۀ پرمهر شما تقدیم کنیم.
غزل‌های روح‌نواز حافظ همدم لحظه‌های تنهایی، همنشین اوقات دلتنگی و مجلس‌آرای شب‌های چلۀ ماست. با آن فال می‌گیریم و بهگفته‌ها و نصایح شاعر شیراز دل می‌سپریم و به لسان غیبش ایمان داریم. حافظ از آن شاعرانی است که نه تنها خواص و متخصصان ادبیات زیبایی‌ها و لطافت‌های ادبی شعرش را درمی‌یابند و مورد پژوهش قرار می‌دهند و شاعران از شعرش حظی وافر می‌برند و برای جلایِ روح و پرورش طبع آن را از دست نمی‌نهند بلکه عموم مردم از هر رشته و حرفه‌ای که باشند آن را دوست دارند و با غزل‌هایش زندگی می‌کنند و گره از پیشانی می‌گشایند. حافظ به قول استاد بهاءالدین خرمشاهی نه تنها حافظ ذهن و زبان ماست بلکه حافظۀ ماست. حافظ حافظۀ ایرانی است.
امروز تفألی به حافظ زدیم و این غزل آمد که به شما تقدیم می‌کنیم:
کنون که بر کفِ گل جامِ بادهٔ صاف است به صد هزار زبان بلبلش در اوصاف است
بخواه دفتر اشعار و راهِ صحرا گیر چه وقتِ مدرسه و بحث کشف کَشّاف است؟
بِبُر ز خلق و چو عَنقا قیاس کار بگیر که صیت گوشه نشینان ز قاف تا قاف است
فقیه مدرسه دی مست بود و فتوی داد که می حرام، ولی بِه ز مالِ اوقاف است
به دُرد و صاف تو را حکم نیست خوش دَرکَش که هر چه ساقی ما کرد عینِ الطاف است
حدیثِ مدعیان و خیالِ همکاران همان حکایت زردوز و بوریاباف است
خموش حافظ و این نکته‌های چون زر سرخ نگاه دار که قَلّابِ شهر، صراف است
معنای لغات، عبارات و ابیات دشوار:
بیت 1: اکنون که گل، جام شراب به دست دارد. گل سرخ، به مناسبت رنگ و شکل مدورش، به جام تشبیه شده؛ و «گل»که اینجا ناگزیر بوتۀ گل است، این جام را بر کف گرفته؛ و بلبل به صدهزار لحن و آهنگ گونه‌گون در وصف این منظره داد سخن داده است.
بیت 3: عنقا با اینکه از چشم خلق پنهان و در کوه قاف منزوی است، در سراسر عالم به عظمت شهرت دارد، تو هم مثل عنقا از خلق کناره بگیر و گمان مکن که گمنام خواهی ماند.
چو عَنقا قیاس کار بگیر: روش کار عنقا را سرمشق قرار بده.
صیت: آوازه و شهرت.
دُرد: لرد ته خم که ارزان است.
بیت 6: حکایت داعیه‌داران بی‌مایه و خیال همکاری با آنان شبیه حکایت زردوز و بوریاباف است. مدعیان علم و علمای حقیقی گرچه هر دو به ظاهر کتاب در دست دارند ولی کارشان در دو سطح متفاوت است، پس همکاری آنان با یکدیگر عملی نخواهد شد.
زر سرخ: لا و اشرفی، زر مسکوک.
قَلّاب: آنکه سکۀ قلب می‌زند.
