جایزهٔ نوبل ادبیات یکی از پنج جایزهٔ نوبل است و هر سال به نویسنده‌ای داده می‌شود که به گفتهٔ آلفرد نوبل، برجسته‌ترین اثر با گرایش آرمان‌خواهانه را نوشته باشد.
مدرسه آنلاین- منظور از «اثر» معمولاً مجموعه کارهای نویسنده است، اگرچه گاه در متن مربوط به جایزه از آثار مشخص نیز نام برده شده‌است.
بر اساس وصیت‌نامهٔ آلفرد نوبل، جایزه هر سال باید به کسی اعطا شود که «در حوزهٔ ادبیات، برجسته‌ترین مجموعه‌آثار را در جهتی آرمانی یا ایدئال» خلق کرده‌باشد.
آکادمی سوئد برنده را تعیین می‌کند و در اوایل اکتبر هر سال آن را اعلام می‌دارد.
فهرست برندگان جایزهٔ نوبل ادبیات
در ادامه به فهرست برندگان جایزه نوبل ادبیات اشاره می شود:
| سال | نام | کشور | زبان(ها) |
|---|---|---|---|
| ۱۹۰۱ | سولی پرودوم |  فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۰۲ | تئودور مومسن |  آلمان | آلمانی |
| ۱۹۰۳ | بیورنستیرن بیورنسون |  نروژ | نروژی |
| ۱۹۰۴ | فردریک میسترال | فرانسه | اکیتنی |
| خوزه اچه‌خارای ای ایزاگیره |  اسپانیا | اسپانیایی | |
| ۱۹۰۵ | هنریک سینکیه‌ویچ |  لهستان | لهستانی |
| ۱۹۰۶ | جوسوئه کاردوچی |  ایتالیا | ایتالیایی |
| ۱۹۰۷ | رودیارد کیپلینگ |  بریتانیا | انگلیسی |
| ۱۹۰۸ | رودولف کریستف یوکن | آلمان | آلمانی |
| ۱۹۰۹ | سلما لاگرلوف |  سوئد | سوئدی |
| ۱۹۱۰ | پال هیزه | آلمان | آلمانی |
| ۱۹۱۱ | موریس مترلینک |  بلژیک | فرانسه |
| ۱۹۱۲ | گرهارد هاپتمان | آلمان | آلمانی |
| ۱۹۱۳ | رابیندرانات تاگور |  هند | بنگالی |
| ۱۹۱۵ | رومن رولان | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۱۶ | ورنر فون هایدنشتام | سوئد | سوئدی |
| ۱۹۱۷ | کارل آدولف گیلروپ |  دانمارک | دانمارکی |
| هنریک پونتوپیدان | دانمارک | دانمارکی | |
| ۱۹۱۸ | کسی موفق به دریافت جایزه نگردید | ||
| ۱۹۱۹ | کارل اشپیتلر |  سوئیس | آلمانی |
| ۱۹۲۰ | کنوت هامسون | نروژ | نروژی |
| ۱۹۲۱ | آناتول فرانس | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۲۲ | خاسینتو بناونته | اسپانیا | اسپانیایی |
| ۱۹۲۳ | ویلیام باتلر ییتس |  جمهوری ایرلند | انگلیسی |
| ۱۹۲۴ | ولادیسلاو ریمونت | لهستان | لهستانی |
| ۱۹۲۵ | جورج برنارد شاو | جمهوری ایرلند | انگلیسی |
| ۱۹۲۶ | گراتزیا دلدا | ایتالیا | ایتالیایی |
| ۱۹۲۷ | هانری برگسون | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۲۸ | زیگرید اوندست | نروژ | نروژی |
| ۱۹۲۹ | توماس مان | آلمان | آلمانی |
| ۱۹۳۰ | سینکلر لوئیس |  ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۳۱ | اریک آکسل کارلفلدت | آلمان | آلمانی |
| ۱۹۳۲ | جان گلسورتی | بریتانیا | انگلیسی |
| ۱۹۳۳ | ایوان بونین | ( روسیه در تبعید) | روسی |
| ۱۹۳۴ | لویجی پیراندلو | ایتالیا | ایتالیایی |
| ۱۹۳۶ | یوجین اونیل | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۳۷ | روژه مارتن دو گار | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۳۸ | پرل باک | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۳۹ | فرانس امیل سیلانپا |  فنلاند | فنلاندی |
| ۱۹۴۴ | یوهانس ویلهلم ینسن | دانمارک | دانمارکی |
| ۱۹۴۵ | گابریلا میسترال |  شیلی | اسپانیایی |
| ۱۹۴۶ | هرمان هسه | سوئیس | آلمانی |
| ۱۹۴۷ | آندره ژید | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۴۸ | تی‌اس الیوت | ایالات متحده آمریکا بریتانیا | انگلیسی |
| ۱۹۴۹ | ویلیام فاکنر | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۵۰ | برتراند راسل | بریتانیا | انگلیسی |
| ۱۹۵۱ | پار لاگرکویست | سوئد | سوئدی |
| ۱۹۵۲ | فرانسوا موریاک | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۵۳ | سر وینستون چرچیل | بریتانیا | انگلیسی |
| ۱۹۵۴ | ارنست همینگوی | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۵۵ | هالدور لاکسنس |  ایسلند | ایسلندی |
| ۱۹۵۶ | خوان رامون خیمه‌نز | اسپانیا | اسپانیایی |
| ۱۹۵۷ | آلبر کامو | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۵۸ | بوریس پاسترناک (جایزه را نپذیرفت) |  اتحاد جماهیر شوروی | روسی |
| ۱۹۵۹ | سالواتوره کازیمودو | ایتالیا | ایتالیایی |
| ۱۹۶۰ | سن-ژون پرس | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۶۱ | ایوو آندریچ |  یوگسلاوی | صربو کرواتی |
| ۱۹۶۲ | جان اشتاینبک | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۶۳ | گیورگوس سفریس |  یونان | یونانی |
| ۱۹۶۴ | ژان پل سارتر (جایزه را نپذیرفت) | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۶۵ | میخائیل شولوخوف | اتحاد جماهیر شوروی | روسی |
| ۱۹۶۶ | شموئل یوسف آگنون |  اسرائیل | عبری |
| نلی زاکس | سوئیس آلمان | آلمانی | |
| ۱۹۶۷ | میگل آنخل آستوریاس |  گواتمالا | اسپانیایی |
| ۱۹۶۸ | یاسوناری کاواباتا |  ژاپن | ژاپنی |
| ۱۹۶۹ | ساموئل بکت | جمهوری ایرلند | فرانسه/انگلیسی |
| ۱۹۷۰ | آلکساندر سولژه‌نیتسین | اتحاد جماهیر شوروی | روسی |
| ۱۹۷۱ | پابلو نرودا | شیلی | اسپانیایی |
| ۱۹۷۲ | هاینریش بل | آلمان (غربی) | آلمانی |
| ۱۹۷۳ | پاتریک وایت |  استرالیا | انگلیسی |
| ۱۹۷۴ | ایویند جانسون | سوئد | سوئدی |
| هاری مارتینسون | سوئد | سوئدی | |
| ۱۹۷۵ | یوجنیو مونتاله | ایتالیا | ایتالیایی |
| ۱۹۷۶ | سال بلو |  کانادا ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۷۷ | ویسنته آله‌ایخاندره | اسپانیا | اسپانیایی |
| ۱۹۷۸ | ایساک باشویس زینگر | ایالات متحده آمریکا لهستان | ییدیش |
| ۱۹۷۹ | اودیسیاس الیتیس | یونان | یونانی |
| ۱۹۸۰ | چسواو میوُش | لهستان ایالات متحده آمریکا | لهستانی |
| ۱۹۸۱ | الیاس کانتی | بریتانیا | آلمانی |
| ۱۹۸۲ | گابریل گارسیا مارکز |  کلمبیا | اسپانیایی |
| ۱۹۸۳ | ویلیام گلدینگ | بریتانیا | انگلیسی |
| ۱۹۸۴ | یاروسلاو زایفرت |  جمهوری چک | چک |
| ۱۹۸۵ | کلود سیمون | فرانسه | فرانسه |
| ۱۹۸۶ | آکینوانده اولووله سوینکا |  نیجریه | انگلیسی |
| ۱۹۸۷ | جوزف برودسکی | اتحاد جماهیر شوروی ایالات متحده آمریکا | روسی/انگلیسی |
| ۱۹۸۸ | نجیب محفوظ |  مصر | عربی |
| ۱۹۸۹ | کامیلو خوزه سلا | اسپانیا | اسپانیایی |
| ۱۹۹۰ | اکتاویو پاز |  مکزیک | اسپانیایی |
| ۱۹۹۱ | نادین گوردیمر |  آفریقای جنوبی | انگلیسی |
| ۱۹۹۲ | درک والکوت |  سنت لوسیا | انگلیسی |
| ۱۹۹۳ | تونی موریسون | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۱۹۹۴ | کنزابورو اوئه | ژاپن | ژاپنی |
| ۱۹۹۵ | شیموس هینی | جمهوری ایرلند | انگلیسی |
| ۱۹۹۶ | ویسلاوا شیمبورسکا | لهستان | لهستانی |
| ۱۹۹۷ | داریو فو | ایتالیا | ایتالیایی |
| ۱۹۹۸ | ژوزه ساراماگو |  پرتغال | پرتغالی |
| ۱۹۹۹ | گونتر گراس | آلمان | آلمانی |
| ۲۰۰۰ | گائو تسینگجیان |  چین فرانسه | چینی |
| ۲۰۰۱ | وی. اس. نایپل |  ترینیداد و توباگو بریتانیا | انگلیسی |
| ۲۰۰۲ | ایمره کرتس |  مجارستان | مجاری |
| ۲۰۰۳ | جان مکسول کوئتزه | آفریقای جنوبی | انگلیسی |
| ۲۰۰۴ | الفریده یلینک |  اتریش | آلمانی |
| ۲۰۰۵ | هارولد پینتر | بریتانیا | انگلیسی |
| ۲۰۰۶ | اورهان پاموک |  ترکیه | ترکی استانبولی |
| ۲۰۰۷ | دوریس لسینگ | بریتانیا | انگلیسی |
| ۲۰۰۸ | ژان-ماری گوستاو لو کلزیو | فرانسه | فرانسه |
| ۲۰۰۹ | هرتا مولر | آلمان رومانی | آلمانی |
| ۲۰۱۰ | ماریو بارگاس یوسا |  پرو | اسپانیایی |
| ۲۰۱۱ | توماس ترانسترومر | سوئد | سوئدی |
| ۲۰۱۲ | مو یان | چین | چینی |
| ۲۰۱۳ | آلیس مونرو | کانادا | انگلیسی |
| ۲۰۱۴ | پاتریک مودیانو | فرانسه | فرانسه |
| ۲۰۱۵ | سوتلانا الکسیویچ |  بلاروس | روسی |
| ۲۰۱۶ | باب دیلن | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
| ۲۰۱۷ | کازو ایشی گورو | ژاپن بریتانیا | انگلیسی |
| ۲۰۱۸ | اولگا توکارچوک | لهستان | لهستانی |
| ۲۰۱۹ | پتر هاندکه | اتریش | آلمانی |
| ۲۰۲۰ | لوئیز گلیک | ایالات متحده آمریکا | انگلیسی |
عدم اهدای نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۸
آکادمی سوئد، که برگزارکنندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات نیز هست، در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که پس از ۷۵ سال اعطای این جایزه، برای نخستین بار، نوبل ادبیات را در این سال اهدا نمی‌کند.
کارل-هنریک هِلدین، رئیس هیئت مدیرهٔ بنیاد نوبل، اظهار داشت: «این بحران در آکادمی سوئد تأثیرهایی منفی بر روی جایزهٔ نوبل داشته‌است. تصمیم آن‌ها تأکید بیشتری بر جدیت موقعیت می‌گذارد و باعث می‌شود از اعتبار جایزهٔ نوبل در طولانی‌مدت حفاظت شود. هیچ‌یک از این مسائل بر اهدای جوایز دیگرِ نوبل در سال ۲۰۱۸ تأثیر نخواهد گذاشت.»
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از گاردین، آکادمی سوئد که به‌خاطر ارتباطش با مردی که متهم به حملهٔ جنسی به زنان شده، گرفتارِ یک رسوایی بزرگ طی چند ماه اخیر شده، اعلام کرد سال ۲۰۱۸ جایزهٔ نوبل ادبیات اهدا نخواهد شد تا آکادمی بتواند با نتایج بی‌سابقهٔ این مسئله کنار بیاید.
در رسوایی یادشده، موضوع بر سرِ مردی به نام ژان-کلود آرنو است که به‌عنوان شخصیتی فرهنگی در سوئد شناخته می‌شود. او در رابطهٔ نزدیک با آکادمی سوئد قرار دارد. روزنامهٔ داگنس نوهتر چند ماه پیشتر گزارش داده بود که آرنو طی سال‌های اخیر، ۱۸ زن را که عضو آکادمی یا همسر و دختر اعضای آکادمی سوئد بوده‌اند، مورد آزار یا سوءاستفادهٔ جنسی قرار داده‌است.
البته جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۸ در سال ۲۰۱۹ به اولگا توکارچوک، نویسنده لهستانی، اهدا شد.
منبع: ویکی پدیا
