تفأل به حافظ؛ معاشران گره از زلفِ یار باز کنید
همۀ ما ایرانیان همواره در طول تاریخ به ادبیات و بهخصوص شعر علاقهمند بودهایم و البته بسیاری از ما خود اهل ذوقیم و دستی بر آتش شعر و ادبیات داریم. شعر همیشه بر نثر پیشی داشته و اقبال عمومی به آن بیشتر بوده است. در این میان حافظ برای ما جایگاه ویژهتری دارد.
مدرسه آنلاین– ما در اینجا قصد کردهایم هر از گاهی تفألی به خواجۀ شیراز بزنیم و غزلی را که حافظ برایمان انتخاب کرده به دیدۀ پرمهر شما تقدیم کنیم.
غزلهای روحنواز حافظ همدم لحظههای تنهایی، همنشین اوقات دلتنگی و مجلسآرای شب چلههای ماست. با آن فال میگیریم و گفتهها و نصایح شاعر شیراز دل میسپریم و به لسان غیبش ایمان داریم. حافظ از آن شاعرانی است که نه تنها خواص و متخصصان ادبیات زیباییها و لطافتهای ادبی شعرش را بررسی میکنند و شاعران برای پرورش طبع به سراغش میروند بلکه عموم مردم از هر رشته و حرفهای که باشند آن را دوست دارند و با غزلهایش زندگی میکنند و گره از پیشانی میگشایند.
امروز تفألی به حافظ زدیم و این غزل آمد که به شما تقدیم میکنیم:
معاشران گره از زلفِ یار باز کنید شبی خوش است بدین قصهاش دراز کنید
حضورِ خلوتِ اُنس است و دوستان جمعند وَ اِنْ یَکاد بخوانید و در فَراز کنید
رَباب و چنگ به بانگِ بلند میگویند که گوشِ هوش به پیغامِ اهلِ راز کنید
به جانِ دوست که غم پرده بر شما نَدَرَد گر اعتماد بر الطافِ کارساز کنید
میانِ عاشق و معشوق فَرق بسیار است چو یار ناز نماید، شما نیاز کنید
نخست موعظهٔ پیرِ صحبت این حرف است که از مُصاحبِ ناجِنس اِحتِراز کنید
هر آن کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق بر او نَمُرده به فتوایِ من نماز کنید
وگر طلب کند اِنعامی از شما حافظ حَوالَتَش به لبِ یارِ دلنواز کنید
معنای لغات و عبارات دشوار:
معنای بیت اول: با گشودن گره از زلف یار ، سیاهی زلف او را به سیاهی شب اضافه کنید، به تیرگی شب مایه برسانید، تا این شب را که به خوشی میگذر انیم بلندتر شود. قصه هم به معنی داستان و هم به معنی زلف و گیسو است و ایهام دارد.
در فراز کردن: در را بستن.
رباب و چنگ از آلات موسیقی هستند.
پرده دریدن: رسوا کردن؛ غم پرده بر شما ندرد: غم عشق شما را رسوا نخواهد کرد.
ناجنس: کسی که از لحاظ اخلاقی و رفتار با شما توافقی ندارد یا آدم پست و فرومایه، و در این بیت بیشتر معنای دوم مراد است.
بر او نمرده به فتوای من نماز کنید: به فتوای من در حال حیات ظاهری بر او نماز میّت بخوانید.
اِنعام: بخشش، صله، پاداش