به شماره افتادن نفس دانش آموزان در کلاس‌های شلوغ

خبرگزاری تسنیم در گزارشی قابل تأمل به موضوع بی عدالتی آموزشی و شلوغی مدارس دولتی در تهران پرداخته است.

مدرسه آنلاین- در این گزارش آمده است که  شاید اگر فرزند دانش‌آموز داشته باشید کنار تمام دغدغه‌های اقتصادی و معیشتی زندگی، یافتن مدرسه خوب و بهره‌مندی از آموزش باکیفیت هم یکی از دغدغه‌های جدی زندگی شما باشد آن هم در شرایطی که انواع مختلف مدارس در کشور با امکانات متعدد خود سطوح متفاوتی از آموزش را عرضه می‌کنند.

در شرایطی که فرصت تحصیل باید به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی در ارتقای طبقه اجتماعی افراد جامعه نقش ایفا کند و دانش‌آموزان از طبقات مختلف جامعه با استفاده از این فرصت، امکان ارتقای اجتماعی خود را فراهم کنند اما چند سالی است که بار اصلی این موضوع بر دوش خانواده‌ها قرار گرفته است و هر طبقه‌ای از جامعه بسته به موقعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود، سبدی از آموزش باکیفیت را برای فرزندان خود فراهم می‌کند و دست‌آخر نتایج کنکور هر سال و تصاحب رتبه‌های زیر سه‌هزار توسط دانش‌آموزان مدارس خاص به‌تنهایی گویای اتفاق تلخی است که این روزها در کشور در حال وقوع است.

وضعیت نظام آموزشی کشور به‌ویژه عملکرد ضعیف دانش‌آموزان در عرصه‌هایی همچون آزمون‌های بین‌المللی و نتایج کنکور قطعاً این پیام را برای سیاست‌گذاران آموزشی کشور دارد که باید توجه بیشتری به مدارس دولتی عادی داشته باشند؛ پیامی که تا به امروز کمتر محل توجه بوده است.

بازتوزیع بی‌عدالتی توسط آموزش و پرورش

علاوه بر آن سال‌هاست که مجموعه آموزش و پرورش خود به‌نوعی از بازتوزیع بی‌عدالتی با ایجاد مدارس متنوع و با سطح خدمات آموزشی متفاوت، مشغول است و با شکل‌گیری دوگانه شهریه ـ کیفیت، خانواده‌ها را در دوراهی ثبت‌نام در مدارس دولتی یا غیردولتی و خاص قرار داده است.

در دیدار اخیر رئیس‌جمهور با جمعی از دانش‌آموزان، محمدمهدی پیغان؛ دانش‌آموز پایه یازدهم مدرسه نمونه دولتی ابوتراب شهرستان قدس در دیدار با رئیسی به این موضوع اشاره کرد و متذکر شد: «انواع مختلف مدارس در کشور نشان‌دهنده ضعف وزارت آموزش و پرورش در حوزه عدالت آموزشی است و با وجود آنکه آموزش و پرورش مدعی است برنامه‌های مختلفی در حوزه عدالت آموزشی دارد اما اقداماتی در این حوزه انجام نشده، باید اعتراف کنیم که ساعات آموزشی بیشتر و خدمات باکیفیت‌تر در مدارس غیردولتی و خاص رابطه مستقیمی با افزایش سطح عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارد.»

اجبار پنهان برای انتخاب مدارس غیردولتی

در چند سال اخیر نسبت دانش‌آموز به معلم (به‌ویژه در دوره ابتدایی) به‌شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است و طبق آمار، تعداد دانش‌آموزان در کلاس درس مدارس دولتی در سال 92، 23 نفر بود که این میزان اکنون به بیش از 25 نفر رسیده است.

زمانی که تراکم کلاسی از حد استاندارد (20) و حد هنجاری (35) فراتر می‌رود، بخشی از اولیا که تمکن مالی نسبی دارند برای دستیابی به حداقل کیفیت آموزش، ترجیح می‌دهند فرزندشان را به مدارس غیردولتی ببرند هرچند کیفیت آموزش در بسیاری از مدارس غیردولتی نیز جای تأمل دارد اما همین نسبت کمتر دانش‌آموز در هر کلاس سبب می‌شود، این مدارس جذابیت بیشتری برای اولیاء داشته باشند.

این آمار می‌تواند تصویر واضح‌تری را برای ما ترسیم کند:

60درصد دبستانی‌ها در کلاس‌های شلوغ

براساس آخرین آمار در دسترس؛ جمعیت دانش‌آموزان دوره ابتدایی در مدارس دولتی در سال 92، 6 میلیون و 414 هزار و 821 نفر بود که در سال 99 به 6 میلیون  و 951 هزار و 385 نفر رسید.

جمعیت دانش‌آموزان دوره ابتدایی در مدارس غیردولتی در سال 92، 603 هزار و 464 نفر بود که در سال 99 به یک میلیون و 342 هزار و 232 نفر رسید که با 7 درصد رشد همراه بوده است.

کلاس‌های مدارس دولتی در دوره ابتدایی برای سال 92، 274 هزار و 376 باب بود که در سال 99 به 275 هزار و 601 باب رسیده است همچنین کلاس درس مدارس غیردولتی در سال 92، 35 هزار و 186 باب بود که در سال 99 به 76 هزار و 525 باب رسید.

طی این سال‌ها 41.339 باب کلاس درس به مدارس غیردولتی و 1.225 کلاس درس به مدارس دولتی اضافه شده است و عمده ساماندهی دانش‌آموزان دوره ابتدایی در مدارس دولتی با افزایش جمعیت کلاس‌های درس بوده است و اکنون جمعیت دانش‌آموزان در 45 درصد کلاس‌های درس دوره ابتدایی بالای 26 نفر است یعنی 60 درصد جمعیت دانش‌آموزان دبستانی در کلاس‌های شلوغ درس می‌خوانند.

این وضعیت در شرایطی است که براساس مصوبات آموزش و پرورش تراکم مطلوب در دوره ابتدایی 20 نفر و حداکثر تراکم 26 نفر است و با توجه به اهمیت این موضوع تأکید شده است در هیچ شرایطی جمعیت دانش‌آموزان در کلاس‌های درس دوره ابتدایی بالای 26 نفر نباشد!

توسعه به‌سمت دبیرستان‌های غیردولتی

به‌نظر می‌رسد سیاست‌های توسعه مدارس غیردولتی در دوره ابتدایی به هدف‌گذاری تعیین‌شده رسیده است و اکنون این توسعه در دوره متوسطه دنبال خواهد شد.

 این موضوع در سخنان احمد محمودزاده؛ رئیس سازمان مدارس غیردولتی به‌وضوح قابل مشاهده است؛ او گفته است: سعی خواهیم کرد شیب ملایمی که در توسعه مدارس ابتدایی داشتیم در دوره اول و دوم آموزش متوسطه داشته باشیم.

همچنین 4305 مدرسه در تهران وجود دارد که از این تعداد 2566 مدرسه دولتی و 1739 مدرسه غیردولتی است و در مجموع 41 درصد مدارس شهر تهران غیردولتی است.

از این تعداد 1245 دبستان دولتی در تهران و 741 دبستان غیردولتی وجود دارد.

در جدول زیر تعداد مدارس دولتی در مناطق 19گانه شهر تهران قابل مشاهده است و کمترین مدارس دولتی در منطقه 3 به‌تعداد 76 مدرسه قرار دارد و در این منطقه 195 مدرسه غیردولتی فعالیت می‌کنند.

منطقه 1	196
منطقه 2	109
منطقه 3	76
منطقه 4	210
منطقه 5	241
منطقه 6	81
منطقه 7	97
منطقه 8	117
منطقه 9	146
منطقه 10	92
منطقه 11	104
منطقه 12	141
منطقه 13	92
منطقه 14	169
منطقه 15	209
منطقه 16	119
منطقه 17	102
منطقه 18	161
منطقه 19	138

در جدول زیر تعداد مدارس غیردولتی در مناطق 19گانه شهر تهران قابل مشاهده است که بیشترین مدارس در منطقه 5 قرار دارد.

منطقه 1	270
منطقه 2	311
منطقه 3	195
منطقه 4	267
منطقه 5	308
منطقه 6	125
منطقه 7	85
منطقه 8	84
منطقه 9	74
منطقه 10	41
منطقه 11	59
منطقه 12	128
منطقه 13	100
منطقه 14	89
منطقه 15	67
منطقه 16	45
منطقه 17	30
منطقه 18	48
منطقه 19	60

به‌نظر می‌رسد در ایران عمده‌ترین دلیل تقاضا برای مدارس غیردولتی، کیفیت نامطلوب آموزش در مدارس دولتی از یک‌سو و تمرکز مدارس غیردولتی بر آموزش‌های کنکوری و تست‌زنی در دوره متوسطه است.