بنزین گران میشود؟ دلایل جمع آوری کارت سوخت جایگاهها
طرح جمع آوری کارت سوخت آزاد جایگاه ها در حالی در ابتدای امر، موجب نارضایتی برخی از مردم شده که اجرای آن تکلیف قانون بودجه امسال است. علاوه بر آن و با توجه به روند کنونی تولید و مصرف بنزین و نیز دیگر مولفه ها، به نظر می رسد راه حل دیگری برای مدیریت مصرف سوخت پیش روی دولت باقی نمانده است.
مدرسه آنلاین- به نقل از فردانیوز؛ پیش بینی ها هم اینک نشان می دهند که با پیشی گرفتن مصرف بنزین از تولید، زنگ خطر واردات بنزین به میزان 2.5 تا 3.5 میلیارد دلار در امسال هم اینک به صدا درآمده است. این در حالی است که در سال های گذشته، کشور ما به صادرکننده بنزین نیز تبدیل شده بود.
چرا حذف کارت سوخت در قانون آمد؟
در این زمینه هادی بیگی نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفت وگو با همشهری آنلاین، دلایل وضع این قانون در بودجه امسال را بیشتر توضیح داد و گفت: ماجرای جمع آوری کارت های سوخت آزاد جایگاه های بنزین از این قرار است که برای ما سوال است گردش گازوئیل و بنزین در کشور چگونه است و چه استان هایی و چه افرادی و از چه مناطقی بنزین را مصرف می کنند و بنزین های قاچاق کجا می رود؟ وقتی می گویند (روزانه) ۱۵ میلیون لیتر قاچاق گازوئیل و ۱۰ میلیون لیتر قاچاق بنزین در کشور انجام می شود با احتساب قیمت آن می بینید که قیمت ۲۵ میلیون لیتر قاچاق سوخت سر به فلک می کشد و رقم بالایی می شود. بنابراین دزدی جدی است و این سوال پیش می آید که چه کسی قاچاق می کند و کدام شبکه باید این موضوع را بررسی کند؟ به گفته وی، متاسفانه تاکنون قاچاق سوخت را به شیوهای انجام می دهند که کسی که قاچاق انجام می دهد گیر نمیافتد. وی ادامه داد: برای عموم مردم الزام به استفاده از کارت سوخت تعریف شد. باید مشخص شود هر فردی که سوخت گیری می کند مالک چه خودرویی است تا مشخص شود کدام ماشین سوخت گیری می کند.
حلقه مفقوده اجرای قانون و تازه ترین اقدامات انجام شده
استفاده از کارت سوخت شخصی برای بنزین آزاد، دو برابر شد
زنگ خطر تراز منفی و واردات تا 3.5 میلیارد دلاری بنزین
هسته اصلی قانونی شدن حذف کارت سوخت آزاد جایگاه ها را باید در به هم خوردن و منفی شدن تراز تولید و مصرف بنزین دانست. گزارش «مرکز مطالعات زنجیره ارزش» در تاریخ 21 فروردین امسال با عنوان «صادرکننده یا واردکننده:پیش بینی مصرف بنزین ایران در سال 1402» نشان می دهد که پس از گذشت حدود 4 سال تراز مثبت، تولید بنزین هم اینک از مصرف آن عقب افتاده است. محاسبات این گزارش حاکی از آن است که با پیش بینی مصرف روزانه 118.6 و تولید 105.8 میلیون لیتر بنزین، هزینه واردات بنزین طی امسال حدود 2.4 میلیارد دلار می شود که معادل درآمد فروش 15 روز نفت خام کشور است. بررسی دیگری که خبرگزاری فارس در تاریخ 18 فروردین امسال با عنوان «معمای مصرف افسارگسیخته بنزین در 1402» منتشر کرده نیز نشان می دهد که احتمالاً میانگین مصرف بنزین طی امسال بین 107.8 تا 121.3 میلیون لیتر در روز باشد که حاکی از کسری 9.4 تا 22.9 میلیون لیتری روزانه است و به این ترتیب احتمالاً ارزش واردات بنزین کشور امسال به حدود 3.5 میلیارد دلار خواهد رسید.
بررسی ها، اظهارات کارشناسان و همچنین گزارش مرکز مطالعات زنجیره ارزش حاکی از این است که موضوع مدیریت و کاهش تقاضای بنزین، به موازات شناخت واقعی مسئله، نیازمند راهکارهای چند بعدی و شبکه ای از جمله موارد زیر است:
1-از یک سو آن چه واضح است این است که ثابت ماندن قیمت بنزین از آبان 98 و اصلاح نشدن سهمیه بندی انجام شده تاکنون باعث افزایش شدید مصرف در این مدت شده است. کافی است توجه شود به رغم تورم بیش از 40 درصدی تنها در یک سال گذشته، قیمت بنزین ثابت مانده و این مسئله از منظر اقتصادی موجب شده نسبت هزینه بنزین به دیگر کالاهای مصرفی سبد خانوار کاهش چشمگیری داشته باشد. با این حال، شرایط معیشتی اقشار کمتر برخوردار، تورم زایی افزایش قیمت سوخت و همچنین حساسیت افکار عمومی به افزایش قیمت بنزین موانعی است که حداقل تاکنون موجب شده دولت اکیداً هرگونه افزایش قیمت بنزین را رد کند.
3- بهره وری پایین خودروهای تولید داخل و فرسودگی خودروهای موجود: از جمله دلایل دیگر افزایش مصرف بنزین در این سال ها، بهره وری پایین خودروهای تولیدی و افزایش وسایل حمل و نقل فرسوده در کشور است. پس ازکاهش واردات خودروهای خارجی و ناتوانی خودروسازان در تامین نیاز بازار داخل و به ویژه در تولید خودروهای کم مصرف، عمر نگهداشت خودروها در عین بهبود نیافتن قابل توجه فناوری های سوخت آن ها افزایش یافته است. تا جایی که اکنون نزدیک به 35 درصد ناوگان خودرویی کشور، فرسوده تلقی می شوند. برای همین اجرای هر چه سریع تر طرح دوگانه سوزکردن خودروها، توسعه حمل و نقل عمومی، جایگزینی خودروهای فرسوده و بهبود وضعیت سوخت خودروهای داخلی از جمله راهکارها در این بخش به شمار می روند.