مهمترین عامل در درسخواندن و یادگیری، مهارت در «خواندن» است. در اصل نیمی از راه یادگیری و موفقیت در آزمونها درست «خواندن» و فهم مطلب است، امری که به خصوص برای برخی از دانشآموزان دوران ابتدايی گاه مشکل است.
مدرسه آنلاین– توانايی درک مطلب، تفسير و نتيجهگيری از متون درسی و غير درسی، دانشآموزان را با افکار و اطلاعات جديدی آشنا میسازد، دریچههای تازهای به رویشان میگشاید، اندیشه را بارور میکند و مقدمهای است برای موفقیتهای آینده در درس و کار و زندگی.
«خواندن درست» و يادگيری آن مستلزم تمرين و تسلط بر ريزمهارتهای خواندن است و لازمۀ تسلط بر ريزمهارتهای خواندن داشتن آگاهی و استفاده از راهکارها و راهبردهای کارآمد خواندن است.
بسیاری از خانوادهها از اینکه فرزندانشان در دوران ابتدایی در روانخوانی مشکل دارند، شاکی هستند. برخی خانوادهها میبینند دانشآموز مدام درس میخواند اما درس را متوجه نمیشود و یا نمرۀ پایینی کسب میکند. اینها همه ناشی از روان نبودن در خواندن است. تقویت مهارت خواندن و روانخوانی دانشآموز یکی از مسائل مهمی است که معلم و اولیا باید به آن توجه داشته باشند.
ما اینجا چند بازی خلاقانه برای تقویت روانخوانی دانشآموزان پیشنهاد میکنیم:
1-بازی جعبۀ شن
این بازی روش مناسبی برای تقویت مهارت دیداری دانشآموزان و رفع مشکلات املایی آنهاست. اگر حیاط مدرسۀ شما، بزرگ است، میتوانید مقداری شن و ماسه در گوشهای از حیاط بریزید. ابتدا یک کلمه روی تخته بنویسید و سپس دانشآموزان را به بیرون از کلاس ببرید. از دانشآموزان بخواهید با راه رفتن روی شنها، آن کلمه را بنویسند.
دانشآموزان میتوانند اثر پای خود را روی شنها ببینند و ضمن مقایسۀ کلمۀ نوشته شده با کلمۀ روی تخته، صحت نوشتۀ خود را بررسی کنند.
2- کارت کلمات
این بازی با دو تیم با تعداداعضای یکسان انجام میشود و در این بازی بازیکنان پشت سر هم و در دسترس یکدیگرقرار میگیرند. نفر آخر کارت را می گیرد و با انگشت بر روی کمر دانش آموز جلویی خود مینویسد. اگر دانش آموز جلو متوجه کلمه نشد کارتی که همان کلمه را بر روی آن نوشته شده است را به دانش آموز جلو میدهیم تا همین کار را نفر جلویی انجام دهد. گروهی که بیشترین کلمات را متوجه شد برنده است.
در این بازی برای نظارت از بر گروه یک نفر را انتخاب میکنیم.
3- بازی روش جدا کردن کلمات
شناخت اجزای یک کلمه، یکی از اهدافی است که معلمان درصدد آموزش آن به دانش آموزان هستند. برای این که آموزشی مفید و لذتبخش داشته باشید، از دانش آموزان بخواهید در منزل، کلمات جدید را روی کارتهای کوچکی بنویسند، سپس هر یک از حروف آن را با قیچی جدا کنند. به آنان کمک کنید اجزای جدا شدۀ کلمات را به خوبی بررسی کنند و با کنار هم قرار دادن آن، مجدداً کلمه را بسازند.
پس از آن که دانش آموزان اجزای کلمه را خوب یاد گرفتند با مخلوط کردن حروف و صداهای به دست آمده یا حذف بعضی از آنها، کلمۀ جدیدی بسازند و آن را باصدای بلند بخوانند. از این روش، میتوانید برای ساختن جمله هم استفاده کنید. به این ترتیب که با جدا کردن حروف چند کلمه، جملۀ جدیدی تشکیل میدهید. با این روش هم قدرت خلاقیت دانشآموزان افزایش مییابد و هم با کلمات و جملات بامعنا و گاه بیمعنایی که ساخته میشود، لحظات شاد و نشاطانگیزی فراهم میشود.
4-بازی جمعآوری حروف اول
لوازم مورد نیاز برای این کار، فقط یک کیسه است که داخل آن 32 حروف الفبا وجود دارد. هر دانشآموز یک کارت از داخل کیسه بیرون میآورد و سعی میکند چیزی را در کلاس یا محیط پیدا کند که اسمش با آن حرف شروع میشود. اگر دانشآموز توانست چنین شیئی را نام ببرد، حرف خارجکرده را نگه میدارد. در غیر این صورت، آن را به داخل کیسه برمیگرداند. هنگامی که کیسه خالی شد، دانشآموزی که تعداد حروف بیشتری را جمعآوری کرده، برنده است.
5- به نام فرزندتان کارت کتابخانه بگیرید
داشتن کارت کتابخانه به فرزند شما اجازه میدهد به دنیای هیجانانگیز کتابهای جدید و فعالیتهای مرتبط با خواندن دسترسی پیدا کند. با هم به کتابخانه بروید و برای درخواست کارت کتابخانه پیش کتابدار بروید. اگر فرزندتان میداند که چگونه نام خود را هجی کند، از او بخواهید که آن را برای شما هجی کند تا در فرم کتابخانه بنویسید.
6- لباس مبدل بپوشید و داستان یک کتاب را اجرا کنید
لباس پوشیدن مانند شخصیتهای کتاب محبوب فرزندتان میتواند فعالیت خواندن را واقعاً زنده و پویا کند. میتوانید تعدادی از دوستان فرزندتان را هم دعوت و آن را به یک قرار بازی تبدیل کنید.
7- بازی گوش کن و بگو
کلمهای را بیان کنید، مثلاً اسم دختر (زیبا) ، دانشآموز با صدای آخر کلمهای که میشنود کلمۀ جدید میسازد . نفر اوّل: آرزو، نفر دوّم: ونوس ، نفر سوّم سحر و…
8- بازی فکر کن و بنویس
دانش آموزان را گروهبندی کنید و برای هر گروه تکلیفی به این قرار تعیین کنید: گروه اوّل: اسم پنج یا چندمیوه را بنویسد که با صدای «ه» یا هر صدای دیگر شروع میشود. گروه دوّم: اسم پنج ماشین را بنویسد که با صدای «پ» شروع میشود و …
9 – بازی قرعه
آموزگار تعدادی کاغذ در داخل پاکت میریزد و از دانش آموزان میخواهد که هر نفر یک کاغذ بردارد . هر دانش آموز باید دستوری را که برروی کاغذ نوشته (انواع حرکات ورزشی ، اجرای سرود و شعر و …) اجرا کند.
10-فرهنگ لغت درست کنید
وقتی فرزندتان با کلماتی ناآشنا روبهرو میشود از او بخواهید آنها را همراه با معنایشان در یک دفترچه بنویسد. این راهی عالی برای کمک به ساخت دایرۀ واژگانی وسیع است.
11- روزنامۀ خانوادگی درست کنید
از فرزندتان بخواهید در مورد چیزهایی که در خانواده اتفاق میافتد داستان بنویسد. تولدها، گردشها و رویدادهای اخیر در مدرسه همگی موضوعات خوبی برای مقاله نوشتن هستند. سپس تشویقش کنید که مقالۀ خود را برای دیگران بخواند.
12- بازی غلطه آی غلطه
این بازی فقط در کلاس اول کاربرد دارد. در این بازی آموزگار جملاتی را بر زبان میآورد و از لحاظ معنایی یا ارتباط شناختی، یک نکته نادرست در آن میگنجاند. به عنوان مثال: «وقتی باران همه جا را سفیدپوش کرد، بچه ها شروع کردند به درست کردن آدم برفی»
دانش آموزان در پایان جمله معلم، تک تک یا دسته جمعی باید نادرستی کاربرد «باران»به جای «برف» را اعلام کنند.
شما چه بازیهایی پیشنهاد میدهید؟