ضرب المثل آرد خود را بیخته، الک خود را آویخته از کجا آب می خورد؟
ضربالمثلها بخشی از شناسنامۀ یک ملت هستند و در همۀ کشورها و زبانها رواج دارند. امروزه به دلیل کاهش مطالعه و افزایش استفاده از شبکههای اجتماعی از ضربالمثلها کمتر استفاده می شود. ضربالمثلها در باروری زبان نیز سهم مهمی دارند و فراموشی آنها زبان را لاغر و لاغرتر می کند.
ما در مدرسه آنلاین_ ضربالمثلها در همۀ زبانها استفاده میشود و خاستگاه آن فرهنگ آن کشور و ناحیه و … است. مثلها نیز مانند داستانها و حکایتهای فارسی سرشار از اخلاق و نکات پندآموز است. ما بر آن هستیم که ضربالمثلها و داستان و ریشه و کاربرد آنها را بیاوریم تا هم یادآوری باشد و هم استفاده از آنها رواج بیشتری بگیرد.
توضیح و کاربرد ضربالمثل «آرد خود را بیخته، الک خود را آویخته» را امروز میخوانیم.
توضیح:
در زمانهای گذشته نان مورد نیاز هر خانواده در خانه پخته میشد؛ همانطور که امروزه هم در بعضی روستاها نان در خانه پخته میشود. پیش از تهیۀ خمیر، آرد را از صافی میگذراندند تا دانههای درشت با ناخالصیهای آن از آردِ نرم جدا شود و آرد آمادۀ خمیر شود. الک کردن آرد، بخشی از کار پخت نان بود که اگر انجام میشد، نشانۀ موفقیت در بخشی از کار بود.
کاربرد:
هنگامی که بخواهیم دربارۀ تجربه و کارآزمودگی کسی در طول زندگیش صحبت کنیم یا بخواهیم بگوییم که او وظایف زندگی خود را انجام داده و به سنی رسیده که دیگر از او انتظاری نیست، از این مثل استفاده میکنیم.
معنای لغت:
بیخته: از صافی (الک) گذرانده و ناخالصیهای آن را جدا کرده.
الک: ظرفی با سوراخهای زیاد، برای جدا کردن دانههای ریز و درشت یا جدا کردن ناخالصیهای چیزی.
منبع:
فوت کوزه گری اثر مصطفی رحماندوست.