فال حافظ؛ خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست؟
همۀ ما ایرانیان همواره در طول تاریخ به ادبیات و به‌خصوص شعر علاقه‌مند بوده‌ایم و البته بسیاری از ما خود اهل ذوقیم و دستی بر آتش شعر و ادبیات داریم. شعر همیشه بر نثر پیشی داشته و اقبال عمومی به آن بیشتر بوده است. در این میان حافظ برای ما جایگاه ویژه‌تری دارد.
مدرسه آنلاین– ما در اینجا قصد کرده‌ایم هر از گاهی غزلی از خواجۀ شیراز به دیدۀ پرمهر شما تقدیم کنیم.
غزل‌های روح‌نواز حافظ همدم لحظه‌های تنهایی، همنشین اوقات دلتنگی و مجلس‌آرای شب‌های چلۀ ماست. با آن فال می‌گیریم و بهگفته‌ها و نصایح شاعر شیراز دل می‌سپریم و به لسان غیبش ایمان داریم. حافظ از آن شاعرانی است که نه تنها خواص و متخصصان ادبیات زیبایی‌ها و لطافت‌های ادبی شعرش را درمی‌یابند و مورد پژوهش قرار می‌دهند و شاعران از شعرش حظی وافر می‌برند و برای جلایِ روح و پرورش طبع آن را از دست نمی‌نهند بلکه عموم مردم از هر رشته و حرفه‌ای که باشند آن را دوست دارند و با غزل‌هایش زندگی می‌کنند و گره از پیشانی می‌گشایند. حافظ به قول استاد بهاءالدین خرمشاهی نه تنها حافظ ذهن و زبان ماست بلکه حافظۀ ماست. حافظ حافظۀ ایرانی است.
تفألی به حافظ زدیم و این غزل زیبا آمد:
1-خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست؟
ساقی کجاست، گو سببِ انتظار چیست؟
2-هر وقتِ خوش که دست دهد مغتنم شمار
کس را وقوف نیست که انجامِ کار چیست
3-پیوندِ عمر بسته به موییست هوش دار
غمخوارِ خویش باش، غم روزگار چیست؟
4-معنیِّ آبِ زندگی و روضهٔ ارم
جز طَرفِ جویبار و میِ خوشگوار چیست؟
5-مستور و مست هر دو چو از یک قبیله‌اند
ما دل به عشوهٔ که دهیم اختیار چیست؟
6-راز درونِ پرده چه داند فلک، خموش
ای مدعی نزاعِ تو با پرده‌دار چیست؟
7-سهو و خطایِ بنده گَرَش اعتبار نیست
معنیِ عفو و رحمتِ آمُرزگار چیست؟
8-زاهد شرابِ کوثر و حافظ پیاله خواست
تا در میانه خواستهٔ کردگار چیست
معنای لغات، عبارات و ابیات دشوار:
ساقی کجاست، گو سببِ انتظار چیست؟: ساقی کجاست؟ چرا ما را با انتظار گذاشته است؟
عیش: زندگی، خوشگذرانی.
صحبت: گفت و گو، مصاحبت.
بیت 5- مستور و مست چون هر دو از یک طایفه هستند، ما نمی‌دانیم به جاذبۀ کدام یک تسلیم شویم؟ انتخاب چگونه است؟ (استفهام انکاری است یعنی ما مجبوریم و نه مختار.)
مستور: پوشیده، کنایه از عفیف و صالح.
مست: آدم مست، کنایه از آدم فاسد.
از یک قبیله‌اند: جزو یک طایفه‌اند، مقصود اینکه از یک طایفه بنی‌آدمند.
پرده‌دار: حاجب، در بیت کنایه از فلک. در اصطلاح نجومی دستگاهی است که به گمان منجّمان احکامی سرنوشت آدم را تعیین می‌کند.
مدّعی: آدم داعیه‌دار و بی‌مایه می‌آورد و در بیت مراد از آن منجّمانی هستند که تصوّر می‌کنند از طریق تنجیم، یا علم احکام نجوم، می‌توانند به اسرار عالم بالا پی برند و سرنوشت انسان را پیشگویی کنند.
اعتبار: ارزش قائل شدن.
شراب در بیت 8 به معنی مطلق نوشیدنی به کار رفته است.
