چند روش جالب برای پرورش خلاقیت فرزند شما
خلاقیت در کودک باعث رشد و پیشرفت آنها میشود. کودکان خلاق در مدرسه، دانشگاه و در کار موفقتر از سایرین هستند. در دروسی مثل ریاضی که نیاز به فکر کردن دارد نیز کودکان خلاق میتوانند سریع به جواب برسند.
مدرسه آنلاین– کودکی از نقش حساس وتعیین کننده برخوردار است و لذا بر والدین است که در این دوران با وقت گذاشتن برای کودک استعدادها و خلاقیت او را شکوفا کنند.خلاقیت و پروش آن از امور مهمی است که والدین باید به آن توجه ویژهای داشته باشند. کودک خلاق هنگام رو به رو شدن با چالشها از راههای متفاوتی استفاده میکند و کمتر به بنبست میخورد.
خلاقیت چیست؟
تفکر خلاق مجموعهای از دادهها و اطلاعات است که با تمرکز بر آنها و با تحلیل قوی، باعث ایجاد یک فکر و ایدۀ تازه میشود. خلاقیت یعنی این افکار و ایدههای سردرگم را ترکیب کرده و شکل جدیدی از آنها بسازید. تمام اختراعات و کشفها، حاصل خلاقیت و در درجه بعدی نبوغ است.
والدین مهمترین عامل پرورش خلاقیت کودک
خلاقیت امری است که با پرورش افزایش مییابد و با سرکوب و نادیدهگرفتن آن کم میشود. والدین در پرورش خلاقیت کودک نقش بهسزایی دارند و از طرق مختلف میتوانند خلاقیت فرزند خود را افزایش دهند. خلاقیت بیش از آنکه ذاتی باشد مهارتی یاد گرفتنی است و والدین میتوانند آموختن آن را تسهیل کنند. خلاقیت کودکان فواید زیادی برای ذهن، احساسات و حتی سلامت جسمی آنها دارد.
لازم است که مادر و پدر با آگاهی و صبورانه، در خدمت فرزند باشند و راههای درستی را تدوین کنند تا بتوانند به پرورش خلاقیت کودک کمک کند. راههای عمومی و کلی برای پرورش خلاقیت در کودک وجود دارد اما قبل از همۀ آنها بهتر است روحیات و استعدادهای فرزند خود را بشناسید و مطابق آنها راهکارهایی را در پیش بگیرید. عواملی همچون هوش، توانایی بدنی، استعداد و علاقههای متنوع در داشتن تــفکر خلاق مؤثر هستند، اما مهمتر از همۀ اینها توانایی والدین و محیط برای پذیرش و پرورش تواناییهای کودک است. نوع تــربیت و رفتار با کودک در شکلگیری تفکرات خلاقانۀ وی حائز اهمیت بسیاری است.
از چه سنی خلاقیت کودک بروز میکند؟
تمام کودکان قبل از دبستان دارای استعداد خلاقیت در عالی ترین حد خود هستند. به طور کلی کودکان از همان ابتدا رگههای هوش و خلاق بودن خود را نشان میدهند، اما معمولا تمرکز و توجه برای آنها سخت است. در سن ۵ سالگی به دلیل افزایش تمرکز، تکمیل زبان و تقویت مهارتهای جسمی، کودک به اوج تفکر خلاق میرسد.
راهها و نکات پرورش خلاقیت کودکان
روشهای بسیاری برای پرورش تفکر خلاق در کودکان وجود دارد که اکثر آنها به خصوصیات و استعداد کودک بستگی دارد. بنابراین در قدم نخست استعدادهای کودک خود را کشف کنید.
در زیر به برخی از راههای پرورش خلاقیت در کودکان اشاره میشود:
1- فرزندتان را تشویق کنید
برای هر کار مثبت و هر اقدام خلاقانه ولو کوچک فرزندتان را تشویق کنید و به او آفرین بگویید. گاهی برای تشویق در راستای خلاقیت کودک برایش ابزارهای مناسب تهیه کنید.
2- با کودک بازی کنید
به گفتۀ ژان پیاژه :آیا این بازی نیست که به کودک اجازه می دهد تا نشانه ها را جایگزین واقعیت های زندگی کند؟
بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هر کودک محسوب میشود و نمیگذارد کودک ساکن و خموده شود. بازی مناسبترین راه برای بروز و رشد استعداد او به شمار میرود. در جریان بازی است که نیروهای ذهنی و جسمی کودک، یعنی: دقت، تخیل، نظم و ترتیب، چالاکی و غیره رشد مییابد و علاوه بر اینها برای کوک، محرک و انگیزهای میشود در جهت کسب تجارب اجتماعی. اسباب بازیهای کودک نیز راهی برای خلاقتر شدن او هستند. هرچه اسباببازیهای او متنوعتر و خلاقانهتر باشد بر رشد خلاقیت کودک اثر بیشتری میگذارد. نیازی به اسباببازیهای گرانقیمت نیست، کافی است خودتان مبتکرانه برایش وسایل بازی متنوع درست کنید.
3- اجازه دهید کودک در جمع بازی کند
تمایل به تنها بودن در کودک نشانۀ خوبی نیست. بازی در جمع مهارتهای ارتباطی کودک را تقویت میکند. نحوه ارتباط با دیگران، مفهوم نوبت، حقوق دیگری، از خود گذشتگی و کار جمعی مهمترین مزایای بازی در جمع است.
4- فرزند خود را با دیگر کودکان مقایسه نکنید
هر کودک علاقه و استعدادهای ویژۀ خود را دارد. سعی کنید همانها را تشویق و تقویت کنید و در زمینههایی که علاقه و استعداد ندارد، دیگر کودکان را بر سر او نکوبید و تحقیرش نکنید. مقایسه کودک با دیگر همسالان باعث کاهش اعتماد به نفس، محافظه کاری و احساس حقارت در کودک و در نتیجه سرکوب خلاقیتهای وی میشود.
5- روحیۀ پرسشگری در کودک را تقویت کنید
از سؤال و پرسشهای کودک خسته نشوید و از آنها استقبال کنید. سعی کنید خودتان نیز با طرح کردن سوالهای خلاقانه و مفهومی به پرورش تفکر خلاق کودک کمک کنید.
6- اجازه بدهید کودک در آشپزی کمک کند
کودکان در سنین 5 تا 10 سال مشتاق و علاقه مند به آشپزی هستند که با نظارت و همراهی والدین میتواند زمینهساز رشد خلاقیت آنها شود. در آشپزی بخشهای کوچکی از کار را به او بسپارید تا هم لذت آشپزی را ببرد و هم از اینکه توانسته کاری کند به خود ببالد. اجازه بدهید مواد را با هم ترکیب کنند و یا مواد دیگری را جایگزین کرده و نتیجه را امتحان کنند. مواد اختیاری یک ایده دیگر برای تمرین و گسترش خلاقیت است.
7- دست کم یک هنر به فرزندتان یاد بدهید
هنر نوعی ابزار است که کودکان با دستیابی به آن با دریچهای تازه از فهم و درک مواجه میشوند. همچنین نقش هنر در پرورش خلاقیت کودکان بسیار موثر بوده و یکی از راههای شناسایی استعدادها و توانایی کودکان است. کودکانی که مهارت هنر را میآموزند مفاهیم را دقیقتر درک کرده و به روشهای خلاقانه راهکارهایی را در زندگی پیش میگیرند.
8- برایش داستانهای خلاقانه بخوانید
داستان و قصه از آن رو که با تخیل سر و کار دارد، تخیل کودک را بارور میسازد و باعث رشد او میشود. سعی کنید هر شب برای کودکتان قصه بگویید و داستان بخوانید. از داستانهای ساده شروع کنید و به داستانهای کمی پیچیده و علمی برسید. از کودک خود بخواهید او نیز داستان خودش را تعریف کند.
9- فضای مناسب
منظور از فضا اول ایجاد محیطی برای رشد خلاقیت کودک ما است.یک مکان امن و راحت برای کودکتان در نظر بگیرید که از کثیف شدن آنجا نترسید و فرزندتان را نیز نترسانید. در آنجا هر نوع وسیلۀ هنری برای کودک قرار دهید. کاغذ و مقوا، مدادشمعی، گچ، مارکر، چسب، برچسب، رنگ انگشتی و گِل رُس در اختیار کودک بگذارید و اجازه بدهید همۀ خلاقیتش را نشان بدهد.
10- تمام کردن کارهای نیمه کاره
یکی از تمرین های ایجاد تفکر خلاق در کودک این است که از او بخواهید چیزهای نیمه تمام را تمام کند. برای تقویت خلاقیت کودکان قصهها را از ابتدا تا انتها شروع به خواندن نکنید و بعد هم کتاب را ببندید. مثلاً داستانی را تا نیمه بخوانید و از کودک بخواهید برای آن یک پایان بسازد.
11- به کودک خود استقلال بدهید
دایم مراقب کودک به طور مستقیم نباشید و گاهی به تنهایی کودک احترام بگذارید. اگر کودک تنهایی در حال بازی است، گاهی به او لبخند بزنید که حضور شما را حس کند، اما شما هم خود را به کاری مشغول کنید و مدام از او نپرسید «داری چه کار میکنی؟».
12_ استفاده از تلویزیون و بازیهای رايانه ای را کاهش دهید
نحوه و میزان استفادۀ کودک از گوشی، تبلت، تلویزیون و … را کنترل و محدود کنید. پرخاشگری، انزوا، تیک عصبی، آسیبهای جسمی، چاقی و … از مضرات بازیهای رایانهای و تماشای بیش از حد تلویزیون است.
13- طبیعت گردی
طبیعت حس کنجکاوی و تحرک ذهنی را در کودکان برمیانگیزد. طبیعت به رشد خلاقیت کودک کمک کرده و به آنها این امکان را میدهد تا از تمام حواس خود استفاده کنند. گذشته از اینکه قدرت تمرکز و یادگیری را در کودکان افزایش داده و اختلالات تمرکز را در آنها کاهش میدهد.
14- از کودکتان نظر بخواهید
در مسائل مختلف به گونهای طرح مسئله کنید که کودک شما نیز نظر بدهد. گاهی صراحتاً نظر او را بخواهید و برای نظرش اهمیت قائل شوید و او را به دلیل نظر خوبش تشویق کنید. اگر در حال تعمیر هستید و یا کاری را انجام میدهید از او بخواهید برای درست شدن آن شیء و یا برای بهتر شدن کار چه کاری باید کرد.
15- جورچین و بازیهای فکری برای بچهها بخرید
جورچینها و بازیهای فکری عامل ایجاد خلاقیت و تقویت تجسم فضایی است. کنار هم چیدن قطعات جورچین باعث افزایش تمرکز و تفکر، سبب ایجاد خلاقیت میشود.
16-به کودکان بیاموزید از شکست خوردن نترسند
کودکانی که از شکست خوردن میترسند کمتر خلاقیت از خود نشان میدهند.