شیمی یازدهم؛ شعاع اتمی چیست؟

امروز فضای مجازی و بستر اینترنت به یکی از مراجع مهم برای دانش آموزان تبدیل شده است تا با مراجعه به آن پاسخ بسیاری از پرسش های خود را بیابند.

تحریریه مدرسه آنلاین تلاش می کند تا در این بخش اطلاعات به روز و مستندی را پیرامون موضوعات درسی تهیه و در اختیار کاربران فضای مجازی قرار دهد.

امروز بحث شعاع اتمی از شیمی یازدهم را با هم می‌خوانیم.

شعاع اتمی چیست؟

شعاع اتمی یک عنصر شیمیایی، معیاری برای سنجش اندازۀ اتم‌های آن است که به طور معمول به صورت میانگین، فاصلۀ از مرکز هسته تا مرز لایه الکترونی اطراف آن تعریف می‌‌شود. از آن‌جایی که این مرز، ماهیت فیزیکی تعریف شده‌ای ندارد، تعریف‌های متعددی برای شعاع اتمی ارائه شده است. سه مورد از مهم‌ترین تعاریف در خصوص شعاع اتمی عبارتند از: شعاع واندروالس، شعاع یونی و شعاع کووالانسی. از شعاع اتمی می‌توان برای توصیف بسیاری از جنبه‌های علم شیمی همچون خواص فیزیکی و شیمیایی استفاده کرد. در تعیین شعاع اتمی، یکی از کاربردی‌ترین ابزارها، جدول تناوبی و روندهای معمول در آن است.

*به طور کلی هر چه شعاع یک اتم بزرگتر باشد، اندازه آن اتم نیز، بزرگتر است.

*به طورکلی، شعاع اتمی عنصرهای جدول دوره‌ای در یک گروه از بالا به پایین افزایش می‌یابد؛ زیرا تعداد لایه‌های الکترونی بیش‌تر می‌شود.

به طور کلی در یک دوره شعاع اتمی از چپ به راست کاهش می‌یابد؛ زیرا در یک دوره تعداد لایه‌های الکترونی ثابت می‌ماند؛ در حالی که تعداد پروتون‌های هسته بر الکترون‌ها بیش‌تر شده و شعاع اتم کاهش می‌یابد.

انواع شعاع اتمی

1-شعاع کووالانسی نصف فاصلۀ  میان هستۀ دو اتم مشابه در یک مولکول دو اتمی که با هم پیوند کووالانسی تشکیل داده باشد. 

2-شعاع واندروالس یک اتم به اندازه اتمی می‌گویند که به صورت شیمیایی پیوند تشکیل نداده باشد، به این حالت «نیروی واندروالسی» یا «پیوند واندروالسی» گفته می‌شود. به عبارت ساده‌تر نصف فاصلۀ میان هستۀ دو اتم مشابه که بین آنها پیوند شیمایی وجود ندارد و بر هم مماس است.

نکتۀ1- در مورد گازهای نجیب تنها شعاع واندروالسی وجود دارد. 

نکتۀ 2- برای یک اتم معین، شعاع واندروالسی از شعاع کووالانسی آن بزرگ‌تر است.