آغاز هفته نوروزی با حافظ؛ نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی
همۀ ما ایرانیان همواره در طول تاریخ به ادبیات و بهخصوص شعر علاقهمند بودهایم و البته بسیاری از ما خود اهل ذوقیم و دستی بر آتش شعر و ادبیات داریم. شعر همیشه بر نثر پیشی داشته و اقبال عمومی به آن بیشتر بوده است. در این میان حافظ برای ما جایگاه ویژهتری دارد.
مدرسه آنلاین– ما در اینجا قصد کردهایم هر از گاهی غزلی از خواجۀ شیراز به دیدۀ پرمهر شما تقدیم کنیم.
غزلهای روحنواز حافظ همدم لحظههای تنهایی، همنشین اوقات دلتنگی و مجلسآرای شبهای چلۀ ماست. با آن فال میگیریم و بهگفتهها و نصایح شاعر شیراز دل میسپریم و به لسان غیبش ایمان داریم. حافظ از آن شاعرانی است که نه تنها خواص و متخصصان ادبیات زیباییها و لطافتهای ادبی شعرش را درمییابند و مورد پژوهش قرار میدهند و شاعران از شعرش حظی وافر میبرند و برای جلایِ روح و پرورش طبع آن را از دست نمینهند بلکه عموم مردم از هر رشته و حرفهای که باشند آن را دوست دارند و با غزلهایش زندگی میکنند و گره از پیشانی میگشایند. حافظ به قول استاد بهاءالدین خرمشاهی نه تنها حافظ ذهن و زبان ماست بلکه حافظۀ ماست. حافظ حافظۀ ایرانی است.
شعر بهاری از لسانالغیب به شما تقدیم میکنیم:
نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی که بسی گُل بدمد باز و تو در گِل باشی
چنگ در پرده همین میدهدت پند ولی وعظت آن گاه کند سود که قابل باشی
من نگویم که کنون با که نشین و چه بنوش که تو خود دانی اگر زیرک و عاقل باشی
در چمن هر ورقی دفتر حالی دگر است حیف باشد که ز کار همه غافل باشی
نقد عمرت ببرد غصه دنیا به گزاف گر شب و روز در این قصه مشکل باشی
گر چه راهیست پر از بیم ز ما تا بَرِ دوست رفتن آسان بوَد ار واقف منزل باشی
حافظا گر مدد از بخت بلندت باشد صید آن شاهد مطبوع شمایل باشی
معنای لغات، عبارات و ابیات دشوار:
چنگ در پرده همین میدهدت پند ولی: چنگ به طور محرمانه همین پند را به تو میدهد. «در پرده» را به مناسبت چنگ میتوان در پردۀ موسیقی هم معنی کرد. «همین پند» اشاره به «خوشدلی» در بیت قبلی است.
در چمن هر ورقی دفتر حالی دگر است: هر برگی در چمن به مثابه دفتری، گویای حال خاصی است. برگههای درختان از طریق رنگ و بوی و زیباییهای دیگر خود از عظمت و قدرت خالق حکایت میکنند.
اگر شب و روز به مسألۀ دشوار غصۀ دنیا فکر کنی، این غصه سرمایۀ عمرت را به عبث از میان خواهد برد.
به گزاف: به هرزه، بیهوده، چَکی و یکجا در معامله.
صید آن شاهد مطبوع شمایل باشی: آن محبوب خوشخلقِ خوشسیما تو را شکار خودهد کرد. شکار محبوب شدن بخت و اقبال میخواهد.